Pięciu polskich fotografów nagradzanych na prestiżowych zagranicznych konkursach (Agnieszka Ryass, Michał Łuczak, Rafał Milach, Adam Pańczuk i Jan Brykczyński), pięciu islandzkich pisarzy i jedna wyspa - Islandia. To wszystko składa się na pierwszą polską wystawę projektu "IS (not)".
Islandia to dla wielu porzucona gdzieś na mapie wyspa, przypominająca swoim kształtem owcę. Otoczona wielką wodą, spowita mgłą, również w swojej codzienności wyizolowana jest od reszty świata. W tym, wydawałoby się surowym miejscu, legendy o elfach nabierają innego wymiaru, a noc miesza się z dniem.
Pięciu polskich fotografów postanowiło dotknąć tej codzienności, czego efektem jest "IS(not)" - niecodzienny projekt fotograficzny zrealizowany przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Fotoreporterów "Sputnik". To opowiedziana językiem współczesnej fotografii historia o dotkniętym kryzysem społeczeństwie na tle niezwykłego krajobrazu i tradycyjnych zajęć.
Fotograficzne opowieści zostały wzbogacone słowami pięciu islandzkich pisarzy.
Adam Pańczuk oraz towarzyszący mu pisarz Sindri Freysson, opierając się na islandzkiej mitologii, poszukiwali odpowiedzi na pytanie o to, co kształtuje mentalność wyspiarzy. W przypadku Michała Łuczaka i Hermanna Stefanssona droga do zrozumienia Islandii biegła od logiki świata nadprzyrodzonego do bezlitosnego nieraz prawa natury. Fotografie Łuczaka prowadzą przez narodziny i śmierć; obrazują samotność, braterstwo, rozpacz i zachwyt. Uwidaczniają krańcowe sytuacje towarzyszące codziennej walce mieszkańców wyspy z dziką przyrodą. Nie ma tu miejsca na jakikolwiek zbyteczny wysiłek, na aktywność ponad minimum konieczne do przeżycia.
Z kolei zdjęcia Jana Brykczyńskiego to obraz rodziny, w której zwierzę zajmuje równie ważne miejsce, co człowiek. Pojenie koni, wypas owiec okazują się tak samo istotne jak wspólny posiłek w ciągu dnia. Cykl życia uchwycony na zdjęciach został opisany przez pisarkę Kristín Heiða Kristinsdóttir. Codzienne czynności nabierają cech rytuału.
Agnieszka Rayss wspólnie z poetką Sigurbjörg Þrastardóttir stanęły nad brzegami islandzkich jezior oraz przy krawędziach nowoczesnych basenów. Autorki przyjrzały się naturalnym zbiornikom wodnym, od zawsze obecnym w życiu wyspiarzy, jak również luksusowej turystyce, która pojawiła się na Islandii wraz z nowymi technologiami. Woda okazała się islandzkim złotem. Natura została oswojona, natura została sprzedana. W tę ponazywaną, pozornie bezpieczną przestrzeń wkraczają zdjęcia Rafała Milacha. Jego głód doświadczenia, pragnienie dotknięcia wszystkiego, co poznaje podczas podróży po wyspie, chęć zbliżenia się do każdej spotkanej osoby, zajrzenia w każdy kąt, opatrzenia wszystkiego co napotyka podpisem "tu byłem", stawia pod znakiem zapytania ustanowiony jeszcze chwilę temu porządek. Tysiące przedmiotów wołają o komentarz, domagają się uzasadnienia swojej obecności. Ludzie na zdjęciach mają wprawdzie imiona, ale fotografie bardziej przypominają notatnik botanika niż album rodzinny. Zapiskom fotograficznym towarzyszy osobisty dziennik podróży Huldara Breiðfjörða.
Efektem współpracy fotografów i pisarzy są trzy wystawy. Po prezentacji w Gdańsku projekt pokazywany będzie w Galerii B&B w Bielsku-Białej (8.04 - 11.05.2011) oraz na Skwerze - Centrum Artystyczne Fabryka Trzciny w Warszawie (20.06- 10.07.2011).
Projektowi towarzyszy wydawnictwo albumowe "IS (not)" (240 stron, 238 zdjęć oraz 5 tekstów) oraz dołączona do książki płyta z pięcioma krótkimi prezentacjami multimedialnymi.
Kurator wystawy: Andrzej Kramarz.
Otwarcie: 15 lutego 2011, godz. 18:00.
Wystawa czynna do 13 marca 2011.
Muzeum Narodowe w Gdańsku