"Pokolenie '80" to tytuł wystawy prezentującej prace powstałe w tzw. drugim obiegu, w latach 1980-1989, tworzone przez artystów, którzy debiutowali w kręgu kultury niezależnej. Okazją do zorganizowania tej wystawy jest przypadająca w 2010 roku 30. rocznica powstania NSZZ "Solidarność" i Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
Ruch kultury niezależnej był zjawiskiem bez precedensu w historii Polski. W obrębie tego alternatywnego obiegu kultury powstawały dzieła plastyczne, literackie, teatralne, muzyczne, których twórcy manifestacyjnie odcięli się od oficjalnej polityki kulturalnej państwa i instytucji ją realizujących. Sztuka prezentowana na wystawie "Pokolenie '80" ukazuje proces dojrzewania do wolności, który w pierwszym momencie był najczęściej buntem, odmową, protestem wobec rzeczywistości stanu wojennego.
Mimo, że w latach osiemdziesiątych XX wieku pojawiło się wiele ciekawych zjawisk artystycznych, to dotychczas badacze raczej ograniczali się do wąskiego spojrzenia, np. na poszczególne dziedziny sztuki lub jakąś grupę. Obecna wystawa ma za zadanie ukazać wielowątkową i wielobarwną panoramę całości kultury niezależnej.
Trzon ekspozycji tworzy pokaz blisko dwustu prac (obrazy, rzeźby, plakaty, grafiki, fotografie) kilkudziesięciu artystów, którzy konsekwentnie uczestniczyli w drugim obiegu. Można zobaczyć działania słynnych grup artystycznych i kontrkulturowych, takich jak: Luxus, Gruppa, Koło Klipsa czy Pomarańczowa Alternatywa. Prezentowane są obrazy m.in. Grzegorza Bednarskiego, Jacka Sroki, plakaty Piotra Młodożeńca, rzeźby Mirosława Bałki czy Grzegorza Klamana.
Obok dzieł sztuki, wśród których dominują prace z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, na wystawie znalazły też utwory literackie, twórczość muzyczna, spektakle teatralne i alternatywne działania. Odtworzone zostały filmowe i dźwiękowe nagrania spektakli teatralnych, recytatorskich i koncertów muzycznych (zarówno "bardów solidarności", jak i uczestników festiwali w Jarocinie), ulicznych happeningów. W trakcie wystawy można wysłuchać poezji na zrekonstruowanym spotkaniu twórców "Na Głos-u", wydrukować plakat techniką sitodruku lub przy użyciu szablonu i wykonać ulotkę na spirytusowym powielaczu.
Wystawę uzupełnia obszerny katalog ukazujący dokonania artystyczne twórców kultury niezależnej, będący jednocześnie naukowym opracowaniem całości zjawiska.
Kurator: Tadeusz Boruta.
Organizatorzy: Muzeum Narodowe w Krakowie, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie, Narodowe Centrum Kultury, Stowarzyszenie NZS 1980.
Otwarcie: 30 listopada 2010, godz. 18:00.
Wystawa czynna do 16 stycznia 2011.