Austria: plac apelowy po KL Gusen „zabytkiem miesiąca”

 

Plac apelowy byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Gusen w Austrii został uznany przez federalny urząd konserwatora zabytków Republiki Austrii w styczniu 2017 r. za ”zabytek miesiąca”. Tytuł ten przyznawany jest od 1999 r. najważniejszym i najcenniejszym obiektom w tym kraju.

Pracownicy zakładu archeologii z austriackiego federalnego urzędu zabytków w drugiej połowie 2016 r. przeprowadzili badania archeologiczne na terenie dawnego placu apelowego KL Gusen. W ich wyniku odsłonięto fundamenty kolejnych zabudowań oraz odkopano 35-metrowy odcinek zbudowanej z bloków granitowych ściany oporowej, która dzięki temu jest jeszcze wyższa i bardziej monumentalna.

Od trzech miesięcy w rejestrze zabytków

W październiku ubiegłego roku plac apelowy po KL Gusen - jednym z największych miejsc zagłady Polaków w czasie drugiej wojny światowej – został wpisany do rejestru zabytków Republiki Austrii. Oznacza to objęcie tego terenu, znajdującego się obecnie w rękach prywatnych, ochroną konserwatorską, która pozwala zapobiec niekontrolowanym przekształceniom tego miejsca.

Dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Ambasady RP w Wiedniu w lipcu ubiegłego roku austriacki parlament zmienił treść ustawy dotyczącej KL Mathausen-Gusen. Paragraf 2 tej ustawy rozszerza odpowiedzialność polityczną i finansową Republiki Austrii z jedynego obozu wymienionego z nazwy  KL Mauthausen także na KL Gusen oraz ok. 50 wymienionych z nazwy podobozów, których lista znalazła się w ustawie, również na wniosek polskiej strony.

W maju 2016 r. MKiDN zostało powiadomione o dewastacji terenu dawnego obozu Gusen. Do Austrii udała się polska delegacja, której przewodziła wiceminister Magdalena Gawin. Celem wizyty było m.in. powstrzymanie niszczenia pozostałości po KL Gusen.

Jedno z największych miejsc zagłady Polaków

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny KL Mauthausen-Gusen, to jedno z największych miejsc zagłady Polaków w czasie drugiej wojny światowej. Kierowano tam m.in. aresztowanych w ramach niemieckiego planu eliminacji polskiej inteligencji z okupowanych terytoriów Rzeczypospolitej. Obóz funkcjonował od 25 maja 1940 r. do 5 maja 1945 r. i wchodził - wraz z powstałymi później Gusen II i Gusen III - w skład sieci blisko 50 podobozów KL Mauthausen, które Niemcy zbudowali na terenie zaanektowanej Austrii. Po wojnie, na miejsce upamiętnienia działających na terenie Austrii obozów zaadaptowany został "bliźniaczy" obóz w Mauthausen. Pozostałości po KL Gusen zostały w znacznej części zniszczone, zaś tereny poobozowe - podzielone i sprzedane prywatnym właścicielom, co doprowadziło w konsekwencji do powstania na obszarze dawnego obozu zabudowy mieszkalnej oraz zakładów przemysłowych.

powrót