Chcemy być nowocześni. Polski design 1955-1968

01-02-2011

Wystawa pokazuje jeden z najciekawszych okresów w polskim wzornictwie, architekturze wnętrz i sztuce użytkowej. Znalazły się na niej zarówno modele i prototypy, jak i ich realizacje przemysłowe. Wszystkie te przedmioty pochodzą ze zbiorów Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego MNW. Ekspozycję wzbogacają plakaty z kolekcji Muzeum Plakatu w Wilanowie.

Celem wystawy jest ukazanie polskiego designu lat 1955-1968 i jego specyficznego stylu, nazywanego często stylem form organicznych. Estetyka ta wywodziła się od Alvara Aalto, Eero Saarinena oraz Charlesa i Ray Eamesów. Po odejściu od doktryny realizmu socjalistycznego najbardziej pożądaną cechą dzieła sztuki i najważniejszym pojęciem stała się nowoczesność. We wzornictwie pojawiły się wówczas formy o miękkich, asymetrycznych konturach przypominające świat oglądany pod mikroskopem. Kolejnym ważnym odniesieniem dla designerów była sztuka abstrakcyjna, która znalazła swoje odzwierciedlenie w dekoracjach ceramiki, deseniach tkanin, architekturze wnętrz. W tym czasie rozpoczął się też proces kształtowania zawodu projektanta i definiowania wzornictwa jako odrębnej dziedziny sztuki.

Na wystawie prezentowanych jest ok. 180 przedmiotów, m.in. meble, tkaniny, ceramika, szkło i plakaty. Abstrakcyjne desenie geometryczne i niegeometryczne zobaczyć można na tkaninach drukowanych, a także w unikatowej ceramice z tzw. szkoły sopockiej i wrocławskiej, której niejednolite szkliwa naciekowe przywodzą na myśl grubo kładzione farby na obrazach.

Jedną z istotnych tendencji epoki była fascynacja nowymi tworzywami. Dzięki rozwijającej się technologii, która dawała projektantom nieosiągalne wcześniej możliwości kształtowania przedmiotu, można było tworzyć meble o wyrafinowanej formie z nowoczesnych mas plastycznych. W Polsce syntetyki były bardzo trudno dostępne, ale jednak kilku projektantom, m.in. Romanowi Modzelewskiemu czy Czesławowi Knothemu udało się, wbrew wszelkim przeciwnościom, stworzyć pod koniec lat 50. fotele i krzesła z tych materiałów.

Najczęściej stosowanym substytutem materiałów syntetycznych była sklejka, która prowokowała do tworzenia różnego rodzaju form łupinowych, charakterystycznych dla stylistyki organicznej, dawała ogromne pole do eksperymentowania z konstrukcją mebla, a także pozwalała na tworzenie sprzętów niewielkich, lekkich, dostosowanych do bardzo ograniczonych przestrzeni ówczesnych mieszkań. W 2. połowie lat 50. powstało wiele takich krzeseł; kilka z nich, autorstwa m.in. Teresy Kruszewskiej, Marii Chomentowskiej czy Jana Kurzątkowskiego, można zobaczyć na wystawie. Ważną częścią ekspozycji stanowią meble eksperymentalne - rzeźbiarskie konstrukcje tworzone z wykorzystaniem wikliny, siatki metalowej, stelaży z prętów wypełnionych sznurkiem i linką nylonową.

Kolejnym zagadnieniem są nowatorskie jak na owe czasy, często niezwykle udane, projekty urządzeń technicznych, takich jak aparat fotograficzny czy telefoniczny.

Na wystawie pokazywane są także dwa fragmenty wnętrz. Pierwsze zaprojektowane zostało w 1. połowie lat 60. przez Mariana Sigmunda; jest to umeblowany pokój mieszkalny, uzupełniony o tkaniny i ceramikę. Wnętrze przetrwało do naszych czasów bez żadnym zmian, co stwarza wyjątkową możliwość odtworzenia autentycznego wystroju z tamtych lat. Drugie urządzone jest modnymi sprzętami z końca lat 50., takimi jak np. meble i lampy z metalu i tworzyw sztucznych.

Ekspozycję wzbogacą liczne materiały dokumentacyjne - fotosy i fragmenty ówczesnych filmów, plakaty i okładki czasopism, powiększenia fotografii archiwalnych przedstawiających przedmioty, wystawy, wnętrza mieszkalne i użyteczności publicznej. Ważnym elementem ekspozycji jest czasopismo "Projekt" pokazujące najpełniej zainteresowania, osiągnięcia i tendencje epoki.

Prezentowane na wystawie prace powstały w różnych ośrodkach, takich jak: Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, Zakłady Artystyczno-Badawcze Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Spółdzielnia Artystów "Ład", PWSSP we Wrocławiu, PWSSP w Sopocie, zakłady przemysłowe (fabryki ceramiki we Włocławku, Ćmielowie i Pruszkowie oraz fabryka mebli w Jasienicy).

Wystawie towarzyszy polsko-angielska ilustrowana publikacja.

Kuratorki: Anna Maga, Anna Frąckiewicz, Anna Demska.
Projekt wystawy: Miśka Miller-Lovegrove przy współpracy Małgorzaty Benedek.
Opracowanie graficzne wystawy: Rafał Benedek, Antonina Benedek / Mesmer Studio.

Otwarcie: 3 lutego 2011, godz. 18:00.
Wystawa czynna do 17 kwietnia 2011.

Muzeum Narodowe w Warszawie



powrót