Karaj jołłary – karaimskie drogi

06-10-2010

Karaimi w dawnej fotografii

11 października – 30 listopada 2010

Kuratorki: Mariola Abkowicz, Anna Sulimowicz – Związek Karaimów Polskich
Paulina Suchecka – Muzeum Etnograficzne

Kim była Lola z „Wesołej kompanii”? Do kogo kierował swe „Listy niewysłane” Jerzy Łopatto? – odpowiedzi na te i inne pytania można będzie uzyskać oglądając wystawę przygotowaną wspólnie przez Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu i Związek Karaimów Polskich. Większość zdjęć, pochodzących z prywatnych archiwów polskich Karaimów, udostępniona zostanie publiczności po raz pierwszy.

Przygotowując wystawę autorki odwiedzały rodziny karaimskie mieszkające w Polsce, ale także Francji i na Litwie i prosiły o udostępnienie rodzinnych fotografii. Przy ich pomocy zbudowały kilkanaście historii obrazujących losy poszczególnych osób oraz rodzin. „To nie będzie szablonowa wystawa – wyjaśnia Mariola Abkowicz szefowa Związku Karaimów Polskich – nie chciałyśmy powielać tego, co już było pokazywane, ale odkryć widzom coś zupełnie nowego. Chciałyśmy pokazać dawnych Karaimów, jak żyli, jakie były ich losy, pokazać świat, który już przeminął”. Na wystawie znajdą się fotografie z lat 1864 – 1950 (powiększone i przeniesione na plansze), są wśród nich portrety, a także zdjęcia prezentujące zarówno ważne wydarzenia, jak i codzienne sprawy: spotkania towarzyskie, uroczystości rodzinne. Autorki pokazują dawne karaimskie siedliska: Halicz, Łuck, Troki i Wilno, odtwarzają losy kupców tytoniowych Szyszmanów i Łopatów, Heleny z Ławreckich Łobanosowej, zaprzyjaźnionej z poetą Szymonem Kobeckim. Część poświęconą II wojnie światowej ilustrują zdjęciami wykonanymi przez żołnierza armii Andersa Jerzego Łopatto i młodziutkiego Szymona Pileckiego, który fotografował okupacyjną rzeczywistość. Ostatnia część ekspozycji to czasy powojenne i Karaimi w nowych miejscach zamieszkania - na Dolnym Śląsku, w Warszawie i Trójmieście. Wszystkie fotografie opatrzone zostały obszernymi opisami, wzbogacone cytatami.

Karaimi są najmniejszą mniejszością etniczną zamieszkującą Polskę, wywodzą się z Krymu, a ich język należy do kipczackiej gałęzi języków tureckich. Według tradycji Karaimów sprowadził Wielki Książę Litewski Witold. Na początku stanowili oni ochronę osobistą księcia, jego siedziby w Trokach oraz warowni strzegących bezpieczeństwa granic państwowych.

Karaimi krymscy w malarstwie Jurija Sulimowa

11 października – 30 listopada 2010

Kuratorka: Paulina Suchecka, Henryk Brandys

Widoki z Dżuft Kale - ruin skalnego miasta, w którym Karaimi zamieszkiwali jeszcze na początkach XX w. , dom Simy Babowicza w Eupatorii - pierwszego hachana karaimskiego - w którym gościł Adam Mickiewicz podczas podróży na Krym – to niektóre z tematów prac pokazywanych na tej wystawie.

W sumie wystawiono 35 akwarel i rysunków wykonanych techniką sangwiny. Autor Jurij Sulimow urodził się na Krymie, ale od kilku lat mieszka w Sandomierzu. Obecna wystawa jest prezentacją prac powstałych na Krymie, gdzie artysta wyjeżdżał ostatnio w poszukiwaniu swoich karaimskich korzeni. Oprócz pejzaży można będzie zobaczyć portrety Karaimów, wśród nich portret znanej wśród Karaimów Tamary Ormeli urodzonej w 1916 r. w rodzinie symferopolskiego hazzana. Jest ona skarbnicą wiedzy o obyczajach i kuchni karaimskiej. Nie tylko gotuje zgodnie ze starymi recepturami, ale tez opisuje proces przygotowania w wierszach - w 2008 roku została wydana ksiązka z jej przepisami i wierszami o karaimskich kulinariach: Wsio ludsze dla gostia dorogovo - To co najlepsze dla drogiego gościa.



powrót