Kielce: 500 relacji świadków okupacji niemieckiej

Prezentacja portalu zapisyterroru.pl wraz z nowymi 500 relacjami świadków okupacji niemieckiej z Kielc i Kielecczyzny odbyła się 20 czerwca 2017 r. w Muzeum Narodowym w Kielcach. W wydarzeniu uczestniczyła wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Magdalena Gawin.

Przedstawienie nowych świadectw w internetowej bazie zapisyterroru.pl to pierwszy z elementów dwudniowego wydarzenia „Zapisy Terroru – Kielce”, zorganizowanego przez Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego we współpracy ze Wzgórzem Zamkowym w Kielcach oraz Ośrodkiem Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej.

Indywidualne historie konkretnych osób – ofiar i świadków zbrodni niemieckich na ziemi świętokrzyskiej – są obecnie łatwo i powszechnie dostępne online. Zainteresują rodziny i wspólnoty lokalne, a dzięki tłumaczeniom na język angielski trafią także do obiegu międzynarodowego.

Kielczanie będą mogli odnaleźć informacje o bliskich

1 lipca na Wzgórzu Zamkowym projekt zostanie przedstawiony wszystkim Kielczanom. Mieszkańcy będą mieli okazję odnaleźć w zeznaniach informacje o swoich bliskich i uzupełnić portal o cyfrowe kopie rodzinnych zdjęć i pamiątek. Wezmą także udział w spacerach tematycznych śladami okupacji niemieckiej w Kielcach i projekcji filmów połączonych z dyskusją o historii II wojny światowej na Kielecczyźnie. Całość wydarzenia zwieńczy koncert Anny Brody z zespołem.

Kielce i Kielecczyzna są pierwszym miejscem poza Warszawą, do którego Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego dociera ze swoim głównym projektem. „Zapisy Terroru” to internetowa, polsko-angielska baza świadectw, zawierająca relacje obywateli polskich, którzy podczas II wojny światowej doświadczyli cierpienia ze strony dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Opublikowane dziś w portalu świadectwa z Kielc i Kielecczyzny były po wojnie składane przez Polaków przed Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce. Z relacji wyłania się poruszający obraz okupacji niemieckiej na Kielecczyźnie, złożony z indywidualnych historii ofiar i świadków nazistowskiego terroru.

"W PRL dostęp do tych świadectw był reglamentowany, dlatego dziś Ośrodek publikuje je w internecie, aby nadrobić stracony czas. Terror niemiecki zaczął się tutaj już w 1939 roku i trwał do samego końca wojny. Możemy i powinniśmy wybaczyć, ale nie możemy zapomnieć. Jeśli my nie będziemy o tym pamiętać to nikt nie będzie pamiętał" – podkreśla prof. Magdalena Gawin, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kielecczyzna to swoiste laboratorium niemieckiej polityki okupacyjnej w Polsce – miejsce, w którym różne aspekty bezwzględnej ideologii i jej brutalnej realizacji występowały równocześnie i nakładały się na siebie.

Za sprawą „Zapisów Terroru” statystyki i analizy historyków zostają uzupełnione o ludzki wymiar wojennej tragedii, która była udziałem konkretnych osób z ich imionami i nazwiskami, twarzami, adresami i rozmaitymi biografiami.

O projekcie Zapisy Terroru

Dzięki „Zapisom Terroru” zeznania Polaków, dotychczas rozproszone i zamknięte w archiwach, docierają do szerokiego grona odbiorców: uczonych, dziennikarzy, ludzi kultury i wszystkich zainteresowanych. Pozwala to przywrócić pamięć o wydarzeniach pomijanych, mniej znanych lub przywoływanych hasłowo, wyłącznie przez pryzmat miejsc popełnionych zbrodni i liczb ofiar.

Aby świadectwa, stanowiące cenny i unikalny materiał źródłowy, dotarły także za granicę – na uniwersytety, do bibliotek i ośrodków badań nad Europą Środkowo-Wschodnią – publikowane są one w „Zapisach Terroru” także po angielsku. Połowa relacji z Kielc i wsi kieleckiej już w dniu publikacji dostępna jest w naszym portalu w dwóch językach.

Choć pierwsze opublikowane w portalu świadectwa dotyczyły Warszawy i okolic, „Zapisy Terroru są przedsięwzięciem o zasięgu ogólnopolskim. Spojrzenie mikrohistoryczne, skupienie uwagi na pojedynczych biografiach oraz na losach każdego miasta, miasteczka i wsi, jest podstawą do wyciągania syntetycznych wniosków. Całościowe ujęcie podwójnej okupacji w Polsce musi uwzględniać rozmaite doświadczenia: wsi i miasta, Generalnego Gubernatorstwa, terenów wcielonych do III Rzeszy i zagarniętych przez Związek Sowiecki, elit i całego społeczeństwa, etnicznych Polaków i etnicznych Żydów. Wówczas dopiero wyłania się z niego pełen obraz zbrodniczej polityki dwóch totalitaryzmów wobec Polski, także w jej wymiarze ludobójczym.

O Ośrodku

Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego służy interdyscyplinarnej refleksji nad polskim doświadczeniem konfrontacji z dwoma totalitaryzmami w XX wieku. Został powołany do życia jako instytucja kultury w 2016 roku. Naszym zadaniem jest włączać polskie doświadczenie historyczne w pamięć świata i budować pomost między nauką a kulturą.

Dokumentowane są zbrodnie totalitarne, gromadzone świadectwa ofiar, ich rodzin i bliskich. Ośrodek wspiera badania naukowe, udostępnia teksty źródłowe i ich tłumaczenia oraz organizuje międzynarodową wymianę akademicką. Prowadzi też działalność wydawniczą i edukacyjną. Inspiruje i promuje najciekawsze zjawiska w kulturze i sztuce, nawiązujące do historii i doświadczenia totalitaryzmu.

powrót