fot. Grzegorz Kozakiewicz
O memorandum Wannsee określającym standardy zarządzania w byłych obozach koncentracyjnych i ośrodkach zagłady poza granicami Polski mówiła wiceminister kultury prof. Magdalena Gawin podczas pierwszego dnia obrad 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Minister Gawin przypomniała ustalenia z Wannsee, gdzie 7 kwietnia br. odbyło się spotkanie eksperckie. Uchwalono wówczas tzw. Memorandum Wannsee, uznając szczególną rolę byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, jako reprezentatywnego miejsca upamiętnienia dla wszystkich poobozowych miejsc pamięci.
„Uznanie standardów obowiązujących w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu jako powszechnych, w pełni odzwierciedla symboliczne znaczenie tego miejsca, co zostało podkreślone przez wpis na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest to również warunek konieczny dla upamiętnień, które powinny stanowić ostrzeżenie i lekcję dla przyszłych pokoleń. Mam nadzieję, że wspomniane memorandum było pierwszym krokiem niezbędnym do podniesienia standardów zarządzania miejscami pamięci”. – powiedziała minister Gawin podczas swojego wystąpienia
Zgodnie z rekomendacją Memorandum byłe obozy koncentracyjne i ośrodki Zagłady poza granicami Polski powinny przyjąć standardy zarządzania polegające na „odwzorowaniu ukształtowanych w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau praktyk – wyrażających tak ważne dla UNESCO zasady autentyzmu, zachowania integralności artefaktów i zbiorów archiwalnych oraz współpracy międzynarodowej”.
Dawne obozy i ośrodki powinny rozwijać „działalność edukacyjną z poszanowaniem prawdy oraz w duchu międzynarodowego dialogu i współpracy”; „gromadzić i zachowywać artefakty należące do Ofiar (tabliczki indentyfikacyjne, buty, walizki etc.) i dokumentację archiwalną (dokumenty, zdjęci, filmy, mapy)”.
Uczestnicy spotkania w Wannsee rekomendują, by w na terenie dawnych obozów i ośrodków utworzyć pracownie konserwatorskie, by prowadzić na tamtych terenach badania archeologiczne oraz inne badania dotyczące zarówno ofiar, jak i sprawców. Podczas spotkania w Berlinie ustalono, że na terenie dawnych niemieckich nazistowskich obozów powinny funkcjonować, na wzór Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, eksperckie ciała doradcze i opiniujące.
Zgodnie z ustaleniami z Wannsee standardem powinno być „zamieszczanie na ekspozycjach stałych, w materiałach informacyjnych oraz na stronach internetowych czytelnej informacji o przynależności narodowościowej i państwowej ofiar”.
W panelu "Wyjątkowa uniwersalna wartość Auschwitz. Tożsamość historyczna Europy a granice pars pro toto" w Niemczech udział brali przedstawiciele m.in. UNESCO, Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Instytutu Yad Vashem, Fundacji la Memoire de la Shoah, International Coalition of Sites of Conscience, Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.
PAP/MKiDN