Odsłonięto pomnik dowódcy powstania wielkopolskiego

29-12-2015

na zdjęciu: Pomnik dowódcy powstania wielkopolskiego, gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego odsłonięty 29 bm. w Lusowie. Inicjatorem budowy pomnika było tamtejsze Towarzystwo Pamięci Generała Józefa Dowbor Muśnickiego. autor zdjęcia: Marek Zakrzewski/PAP
Pomnik dowódcy powstania wielkopolskiego, gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego odsłonięty, 29 bm. w Lusowie. fot.: Marek Zakrzewski/PAP

W Lusowie (Wielkopolskie) stanął pomnik gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, naczelnego dowódcy powstania wielkopolskiego. Podczas uroczystości odsłonięcia monumentu, która odbyła się 29 grudnia br., odczytano list wicepremiera, ministra kultury prof. Piotra Glińskiego.
 

„Od pamiętnego roku 1919 upłynęło już niemal sto lat, wciąż jednak trwa pamięć o Powstaniu Wielkopolskim i bohaterach tego czasu. Są godni czci tym bardziej, że Powstanie zakończyło się zwycięstwem, jako jedno z nielicznych w dziejach Polski” – napisał prof. Gliński. „Dziś, w tym miejscu wspominamy gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, który przez całe życie - w warunkach, jakie na ów czas były dane – służył wiernie ojczyźnie. To jemu w dużej mierze zawdzięczamy, zwłaszcza tu, w Wielkopolsce, odrodzenie polskiej państwowości i suwerenności. To on stworzył i rozwinął Armię Wielkopolską. To dzięki niemu zaborca został tu – na tej ziemi – pokonany” – czytamy dalej w liście.

Odsłonięcie pomnika poprzedził patriotyczny koncert Orkiestry Reprezentacyjnej Polskich Sił Powietrznych pot batutą majora Pawła Joksa z udziałem solistki - skrzypaczki Franceski Crotti Muśnickiej z Włoch – krewnej gen. Dowbor-Muśnickiego. Następnie w lusowskim kościele odprawiona została msza św. z uwzględnieniem ceremoniału wojskowego, koncelebrowana przez metropolitę poznańskiego abp. Stanisława Gądeckiego. W uroczystości udział wzięli m.in. wojewoda wielkopolski Zbigniew Hoffmann, marszałek woj. wielkopolskiego Marek Woźniak, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa prof. Andrzej Kunert, Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych RP gen. broni Mirosław Różański oraz 17. Wielkopolska Brygada Zmechanizowana im. gen. broni Józefa Dowbor-Muśnickiego w Międzyrzeczu.

Pamięci generała i jego córek

Pomnik dłuta prof. Roberta Sobocińskiego powstał staraniem Towarzystwa Pamięci Generała Józefa Dowbor-Muśnickiego w Lusowie, marszałka woj. wielkopolskiego, prezydenta Poznania, wójta gminy Tarnowo Podgórne oraz kilkuset donatorów z całej Polski i kilku krajów europejskich. Budowę monumentu dofinansował Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego za pośrednictwem podległej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Pomnik, który stanął  przy Szkole Podstawowej w Lusowie noszącej imię generała, ma wysokość 3,8 m. Na cokole stoi wykonany ze spiżu generał w płaszczu, z szablą. Postać wzorowana jest na zachowanych zdjęciach Dowbor-Muśnickiego ze stycznia 1919 roku. Dowbor-Muśnicki spoczywa na lusowskim cmentarzu, wcześniej przez lata mieszkał w tej podpoznańskiej miejscowości.

Monument poświęcony jest też córkom generała: Janinie i Agnieszce, zamordowanym w czasie II wojny światowej. Inskrypcje z ich nazwiskami znajdują się po obu bokach cokołu. Janina Lewandowska zginęła w 1940 roku z rąk NKWD w Katyniu. Agnieszka Dowbor-Muśnicka została zamordowana przez nazistów w tym samym roku w Palmirach.

Poprowadził powstańców do zwycięstwa

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Wojska powstańcze wyzwoliły spod władzy niemieckiej niemal całą Wielkopolskę. Gen. Józef Dowbor-Muśnicki (1867-1937) przejął oficjalnie dowództwo nad powstaniem 16 stycznia 1919 roku, pierwszym dowódcą był Stanisław Taczak.

Dowbor-Muśnicki zreorganizował oddziały powstańcze i przeforsował decyzję o poborze poszczególnych roczników, a także organizował regularną Armię Wielkopolską, która w szczytowym momencie liczyła ponad 100 tys. żołnierzy. Po włączeniu w drugiej połowie 1919 r. Armii do Wojska Polskiego, Dowbor-Muśnicki został dowódcą Frontu Wielkopolskiego, istniejącego do 1920 roku.

Wcześniej przez ponad 30 lat Dowbor-Muśnicki służył w wojsku rosyjskim. Wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej w 1905 r. Podczas I wojny światowej doszedł do stopnia generała i stanowiska dowódcy korpusu. W 1917 roku został organizatorem I Korpusu Polskiego w Rosji.

Dowbor-Muśnicki zmarł w październiku 1937 roku w Batorowie. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Lusowie. Tam też spoczywa jego żona, a także złożona jest ziemia z Palmir i czaszka Janiny Lewandowskiej.

Do pobrania:

List wicepremiera, ministra kultury prof. Piotra Glińskiego



powrót