Pamiątkowa tablica ku czci ofiar katastrofy pod Smoleńskiem w holu MKiDN

 

Uroczyste odsłonięcie tablicy poświęconej wybitnym postaciom służby publicznej związanym z resortem kultury, którzy zginęli w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r., odbyło się 11 czerwca br. w holu głównym MKiDN.  Autorem tablicy jest Marek Moderau. Na zaproszenie ministra Bogdana Zdrojewskiego w uroczystości wzięły udział Magdalena Pietrzak-Merta, Jolanta Przewoźnik i Małgorzata Rybicka.

Tomasz Merta (1965–2010)

W latach 2005–2010 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalny Konserwator Zabytków.

Urodził się 7 listopada 1965 r. w Legnicy. Po ukończeniu liceum wyjechał do Warszawy, gdzie ukończył filologię polską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie podjął studia doktoranckie na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych UW.

W latach 1996–1998 pracował jako asystent w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW. Od 1996 do 1999 wchodził w skład zespołu redakcyjnego pisma „Res Publica Nowa”. W latach 1996–2000 był polskim korespondentem „East European Constitutional Review”, następnie do 2002 zajmował stanowisko redaktora naczelnego „Kwartalnika Konserwatywnego”. Był jednym z załozycieli Warszawskiego Klubu Krytyki Politycznej.

W latach 2000–2001 pełnił funkcję doradcy ministra kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego. Od 2001 do 2002 r. był dyrektorem Instytutu Dziedzictwa Narodowego.

Jako wiceminister kultury zainicjował i zrealizował wiele przedsięwzięć o ogromnej wadze z punktu widzenia upamiętniania historii narodu polskiego w latach 1939–1989. Współinicjator powołania projektu „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką” i programu operacyjnego „Patriotyzm jutra”. Aktywny działacz na rzecz upamiętniania polskiej historii na forum międzynarodowym. Przeprowadził akcję mającą na celu zmianę  oficjalnej nazwy obozu koncentracyjnego Auschwitz i dopisania w dokumentach UNESCO słów „niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny”.

Zaangażowany w tworzenie wielu instytucji, m.in. Europejskiego Centrum Solidarności, Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum II Wojny Światowej. Wieloletni członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Współtwórca koncepcji Muzeum Historii Polski.

Związany ze środowiskiem krakowskiego Ośrodka Myśli Politycznej (należał do Klubu Przyjaciół i Sponsorów OMP). Współautor i współredaktor książek publicystycznych: „W obronie zdrowego rozsądku” (2000) oraz „Pamięć i odpowiedzialność” (2005). Publikował także m.in. w „Znaku”, „Życiu”, „Rzeczpospolitej”, „Gazecie Wyborczej”, „Przeglądzie Politycznym”, „Więzi”, „Newsweeku” i „Ozonie”.

Konsultant merytoryczny w Centrum Edukacji Obywatelskiej, współautor programów nauczania i podręczników m.in. wiedzy o społeczeństwie, historii i przedsiębiorczości oraz poradników metodycznych dla nauczycieli.

Zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu prezydenckiego w Smoleńsku.

Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Honorowy Obywatel Dolnego Śląska. W 2012 r. wyróżniony pośmiertnie Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza.

Andrzej Przewoźnik (1963-2010)

Historyk, sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (1992–2010).

W 1988 ukończył studia historyczne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W 2002 został absolwentem studiów podyplomowych z dziedziny z obronności państwa na Wydziale Strategiczno-Obronnym Akademii Obrony Narodowej w Warszawie.

W latach 1981–1989 zaangażowany w działalność NSZZ „Solidarność”". W 1990 uzyskał mandat radnego Rady Dzielnicy Zwierzyniec w Krakowie z ramienia Komitetu Obywatelskiego. W tym samym roku rozpoczął pracę w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. Od 1 września 1992 do 10 kwietnia 2010 pełnił funkcję sekretarza generalnego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Pełniąc tę funkcję odniósł liczne sukcesy, m.in. w sprawie cmentarza i pomnika ofiar zbrodni w Jedwabnem czy wieloletniej skutecznej batalii o odbudowę i ponowne uroczyste otwarcie Cmentarza Obrońców Lwowa. Był Wiceprzewodniczącym i Sekretarzem Komisji ds. Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Katyńskiej przy Prezesie Rady Ministrów (1994–1998).

Członek Rady Muzealnej Państwowego Muzeum KL Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu-Brzezince, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, wiceprzewodniczący Rady Muzeum Wojska Polskiego, członek Rady Programowej Muzeum Powstania Warszawskiego. W dniu 30 kwietnia 2009 został powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na członka pierwszej kadencji (2009–2013) Rady Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz wybrany na jej sekretarza. Redaktor naczelny czasopisma historycznego "Niepodległość".

Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie lotniczej w Smoleńsku

Arkadiusz Rybicki, pseud. Aram (1953-2010)

Polityk, działacz społeczny i samorządowy, poseł na Sejm V i VI kadencji.

Ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Gdańskim. W drugiej połowie lat 70. związał się ze środowiskiem opozycyjnym na Wybrzeżu. Od 1976 współpracował z KOR, a w 1977 był wśród założycieli Studenckiego Komitetu Solidarności w Gdańsku. W latach 1977–1979 działał w ROPCiO, będąc drukarzem pomorskiej edycji pisma "Opinia". W okresie 1978–1980 zatrudniony był przez ks. Hilarego Jastaka jako archiwista w Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni, a potem przy kościele św. Krzyża w Gdańsku (jest autorem monografii tych parafii). Od 1979 działał w Ruchu Młodej Polski, redagował wydawane w drugim obiegu czasopismo "Bratniak". Współpracował także z WZZ oraz z KPN. W sierpniu 1980 pomagał strajkującym robotnikom Wybrzeża. Wspólnie z Maciejem Grzywaczewskim (późniejszym dyrektorem Programu I TVP) spisał na tablicy 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (zdarzenie to było tematem jednej z etiud filmu Solidarność, Solidarność... z 2005). W 2003 tablica z postulatami została przez UNESCO wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturalnego "Pamięć Świata".

Po sierpniu 1980 zaangażował się w działalność NSZZ "Solidarność", w 1981 kierował agencją prasową Biura Informacji Prasowej Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "Solidarność". W czasie stanu wojennego był internowany w Strzebielinku. W latach 1983–1988 blisko współpracował z Lechem Wałęsą. W okresie 1984–1990 pracował także kolejno w Bibliotece Gdańskiej PAN, w redakcji "Przeglądu Katolickiego" oraz w Spółdzielni Pracy Usług Wysokościowych "Świetlik" ("Gdańsk").

W latach 1990–1991 pracował jako szef Zespołu Obsługi Politycznej prezydenta RP w Kancelarii Prezydenta Lecha Wałęsy. Odszedł z pracy w Kancelarii po konflikcie z Mieczysławem Wachowskim. Następnie prowadził własną działalność gospodarczą, a potem był dyrektorem kreatywnym w Agencji Filmowej Profilm. Od 1999 do 2001 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego odpowiedzialnym m.in. za współpracę z zagranicą i integrację europejską. W wyborach parlamentarnych w 2001 bez powodzenia kandydował do Sejmu z listy PO. W latach 2002–2005 był dyrektorem Nadbałtyckiego Centrum Kultury oraz Departamentu Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku.

W latach 1998–2005 zasiadał w radzie miasta Gdańska. Kierował Nadbałtyckim Centrum Kultury oraz Departamentem Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

W 1991 był współzałożycielem Koalicji Republikańskiej. W latach 1992–1996 był wiceprzewodniczącym Partii Konserwatywnej, a od 1996 do 2001 należał do Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego. Od 2001 działał w Platformie Obywatelskiej, był m.in. przewodniczącym PO w Gdańsku. W wyborach parlamentarnych w 2005 został wybrany na posła na Sejm V kadencji z okręgu gdańskiego. W 2007 po raz drugi uzyskał mandat poselski, otrzymując 13 968 głosów.

Był autorem publikacji z zakresu historii, polityki i kultury oraz scenariuszy filmów dokumentalnych.

Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku.

W 1999 otrzymał odznakę "Zasłużony Działacz Kultury". W 2001 wyróżniony został Narodowym Orderem Zasługi przyznanym przez prezydenta Francji Jacques'a Chiraca. W 2005 otrzymał Medal 25-lecia Solidarności.

16 kwietnia 2010 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski postanowieniem marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego wykonującego obowiązki prezydenta RP na wniosek Kapituły Orderu Odrodzenia Polski, za wybitne zasługi w służbie państwu i społeczeństwu.

16 kwietnia 2010 został pośmiertnie odznaczony Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

powrót