Plac apelowy KL Gusen pod ochroną konserwatora zabytków

30-11-2016

Na zdjęciu:  Plac apelowego KL Gusen

Na zdjęciu:  Plac apelowego KL Gusen

Na zdjęciu:  Plac apelowego KL Gusen

Na zdjęciu:  Plac apelowego KL Gusen

 

„Objęcie ochroną konserwatorską placu apelowego KL Gusen to przełomowa decyzja, na którą Polska czekała od wielu lat” – oceniła Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalny Konserwator Zabytków dr hab. Magdalena Gawin. W ten sposób wiceminister skomentowała potwierdzenie austriackiego Federalnego Urzędu Ochrony Zabytków, że 21 października 2016 r. uprawomocniła się decyzja o objęciu ochroną konserwatora zabytków całego obszaru placu apelowego byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Gusen na terenie Austrii.

Decyzję w sprawie ochrony KL Gusen wiceminister Gawin oceniła jako „swoistą deklarację Austrii, że rozumie znaczenie tego miejsca dla Polski i innych narodów”.

To pierwszy krok w kierunku godnego upamiętnienia ofiar obozu KL Gusen” – stwierdziła podsekretarz stanu.

Cel: powstrzymać dewastację obozu

W maju br.  Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zostało powiadomione o dewastacji terenu dawnego obozu Gusen. Do Austrii udała się polska delegacja, której przewodziła wiceminister Magdalena Gawin. Celem wizyty było m.in. powstrzymanie niszczenia pozostałości po KL Gusen.

Dzięki staraniom MKiDN i Ambasady RP w Wiedniu 14 lipca br. austriacki parlament zmienił treść ustawy dotyczącej byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Mathausen-Gusen. Paragraf 2 tej ustawy rozszerza odpowiedzialność polityczną i finansową Republiki Austrii z jedynego obozu wymienionego z nazwy  KL Mauthausen także na KL Gusen oraz ok. 50 wymienionych z nazwy podobozow, których lista znalazła się w ustawie, również na wniosek polskiej strony.

Pod koniec września list w tej sprawie do szefa austriackiego MSW wystosował wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, który zadeklarował poparcie dla starań o przeprowadzenie specjalistycznych badań archeologicznych na terenie placu apelowego obozu Gusen na koszt Polski. Wicepremier zaproponował również nawiązanie współpracy powołanej przez austriacki parlament instytucji Miejsca Pamięci Mauthausen z polskim Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau. Jednym z obszarów współdziałania - jak przekonywał w liście - mogłoby być stworzenie w Gusen ośrodka edukacyjnego.

Poza Ambasadą Polski w Wiedniu oraz Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego o ochronę pozostałości po KL Gusen zabiega także Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Jedno z największych miejsc zagłady Polaków

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny KL Mauthausen-Gusen, to jedno z największych miejsc zagłady Polaków w czasie drugiej wojny światowej. Kierowano tam m.in. aresztowanych w ramach niemieckiego planu eliminacji polskiej inteligencji z okupowanych terytoriów Rzeczypospolitej. Obóz funkcjonował od 25 maja 1940 r. do 5 maja 1945 r. i wchodził - wraz z powstałymi później Gusen II i Gusen III - w skład sieci blisko 50 podobozów KL Mauthausen, które Niemcy zbudowali na terenie zaanektowanej Austrii. Obozy koncentracyjne w Gusen należały do najcięższych w III Rzeszy.

Po wojnie, na miejsce upamiętnienia działających na terenie Austrii obozów zaadaptowany został "bliźniaczy" obóz w Mauthausen. Pozostałości po KL Gusen zostały w znacznej części zniszczone, zaś tereny poobozowe - podzielone i sprzedane prywatnym właścicielom, co doprowadziło w konsekwencji do powstania na obszarze dawnego obozu zabudowy mieszkalnej oraz zakładów przemysłowych. W prywatne ręce przeszły również nieliczne istniejące nadal materialne pozostałości po Gusen, w tym budynek bramy obozowej (i zarazem wartownia SS), tzw. Jourhaus oraz b. baraki SS, które zostały przekształcone w domy mieszkalne, a także teren d. placu apelowego obozu, który znajduje się obecnie na terenie aktywnego zakładu kamieniarskiego.

Obecnie w Gusen znajduje się izba pamięci ze znajdującym się obok zachowanym z czasu wojny piecem krematoryjnym, przy którym co roku miejscowa Polonia oraz państwowe delegacje upamiętniają ofiary.

/źródło: MKiDN, PAP/



powrót