Pogrzeb polskich lotników zestrzelonych w czasie II wojny światowej

 

Ceremonia pogrzebowa załogi bombowca Welington R-1322 Dywizjonu Bombowego 305 „Ziemi Wielkopolskiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego” odbyła się 6 września 2017 r. Szczątki dwóch lotników - kpt. Macieja Socharskiego i plut. Henryka Sikorskiego - spoczęły na cmentarzu Nieuwe Ooster begraafplaats w Amsterdamie. W ceremonii uczestniczyła wiceminister kultury prof. Magdalena Gawin oraz rodziny polskich pilotów.

Podczas pogrzebu odegrano hymn polski, brytyjski oraz holenderski. Polskich pilotów pożegnała salwa honorowa żołnierzy Wojska Polskiego oraz  dwa myśliwce z czasów II wojny światowej, które przeleciały nad cmentarzem wojskowym w Amsterdamie. Przelot samolotów został zorganizowany przez Royal Netherlands Air Force Historical Unit.

"To był bardzo wzruszający i symboliczny moment dla rodzin, a także nas - Polaków, móc pożegnać naszych lotników walczących o wolność. Dziękuję stronie holenderskiej, że przyczyniła się do wydobycia wraku, dzięki czemu mogliśmy oddać hołd naszym żołnierzom" - powiedziała wiceminister kultury Magdalena Gawin.

Rodziny zmarłych lotników otrzymały wydobyte z wraku pamiątki po bliskich. Krzysztof Socharski, syn nawigatora Macieja Socharskiego, dostał zegarek ojca oraz przyrządy nawigacyjne samolotu.

Zginęli 9 maja 1941 r.

8 maja 1941 r. polska załoga bombowca R-1322 otrzymała zadanie zbombardowania niemieckiego miasta Brema. Następnego dnia samolot został zestrzelony przez niemiecki myśliwiec nad Morzem Północnym (obecnie jest to obszar sztucznego jeziora Ijsselmeer). Cała załoga zginęła.

20 maja 1941 r. wyłowiono ciała sierż. Jana Piotra Dormana (pilot), plut. Zdzisława Gwóździa (drugi pilot) i plut. Pisarskiego. Pochowano ich w Amsterdamie na cmentarzu  Nieuwe Ooster begraafplaats. Plutonowy Pisarski nie został w 1941 r. zidentyfikowany, pochowano go w bezimiennym grobie. Podczas uroczystości 6 września br. ponownie zadadykowano mu kamień nagrobny.

Ciało kaprala Karcza odnaleziono dopiero 1 lipca 1941 r. na brzegu wyspy Urk, gdzie następnego dnia został pochowany. W lipcu 1947 r. jego ciało przeniesiono na cmentarz Rusthof w Leusden.

Odkrycie wraku bombowca po 76 latach i zidentyfikowanie pozostałych ofiar

W 2014 r. podczas wydobywania piasku z dna jeziora IJsselmeer natrafiono na szczątki samolotu Wellington R-1322. Wrak bombowca ze szczątkami zaginionych do tej pory pilotów odkryto w 2016 r., dzięki osuszeniu części obszaru sztucznego jeziora. Specjaliści, na czele z kapitanem Geertem Jonkerem, odnaleźli m.in. trzy bomby, elementy silnika i śmigła, karabiny maszynowe oraz rzeczy osobiste pilotów. Ustalono, że w dotychczasowym grobie NN spoczywa plut. Stanisław Pisarski (strzelec pokładowy), a odnalezione szczątki ludzkie we wraku samolotu należą także do kpt. Macieja Wojciecha Socharskiego (nawigator) oraz plut. Henryka Franciszka Sikorskiego (radiotelegrafista).

Sylwetki polskich lotników zidentyfikowanych dzięki odkryciu wraku samolotu w 2016r.:

Kapitan Maciej Socharski – nawigator

Maciej Socharski urodził się 1 maja 1908 r. w Warszawie. W latach 1930-1931 wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Naukę kontynuował w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. W połowie lat 30. ukończył Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie jako nawigator. W stopniu porucznika służył od marca 1937 r. Dwa lata później został dowódcą 1 plutonu w 19 dywizjonie 1. Pułku Lotnictwa w Bron-Lyonie. 18 września 1939 r. uciekł do Rumunii, a stamtąd przedostał się do Wielkiej Brytanii.

Jego żona Halina Socharska (z d. Wagner), była lekarzem. W 1943 r. została aresztowana i wywieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz – Birkenau, gdzie poznała Zofię Kossak-Szczucką. 28 sierpnia 1939 r. Socharskim urodził się jedyny syn Krzysztof, który uczestniczył w ceremonii pogrzebowej (na zdjęciu z wiceminister Magdaleną Gawin).

Plutonowy Henryk F. Sikorski - radiotelegrafista

Henryk Franciszek Sikorski urodził się 10 września 1916 r. w Jastrzębcu. Sikorski służył w stopniu kaprala w 5. Pułku Polskiego Lotnictwa. Mieszkał w Krakowie. Po niemieckiej inwazji na Polskę uciekł do Rumunii. Następnie przez Maltę przedostał się do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Royal Air Force 20 stycznia 1940 r.

Plutonowy Stanisław Pisarski – strzelec pokładowy   

Stanisław Pisarski urodził się w Suchowoli 8 marca 1915 r. Mieszkał w Jabłonowie-Pomorskim, był mechanikiem. W momencie wybuchu wojny służył w stopniu kaprala w 5. Pułku Polskiego Lotnictwa. W listopadzie 1939 r. uciekł do Rumunii. Z Marsylii przedostał się do Wielkiej Brytanii. 9 marca 1940 r. wstąpił do Royal Air Force.

powrót