Po cieszącej się dużym zainteresowaniem wystawie, przygotowanej przez galerię Asymetria w paryskiej galerii Baudoin Lebon, przyszedł czas na polską odsłonę "surrealistycznych tropów w fotografii". Ekspozycja nie jest wierną kopią paryskiego pokazu, poszerzona została bowiem o niedawno odkryte prace.
Surrealizm w Polsce nie zaistniał nigdy w formie określonego programu artystycznego ani w okresie przed drugą wojną światową, ani po 1945 roku. W tym czasie powstawały jednak dzieła tworzone w duchu tego nurtu. Pokazywana w galerii Asymetria wystawa tworzy nowy kontekst dla surrealizujących prac Zdzisława Beksińskiego, Zbigniewa Dłubaka, Jerzego Lewczyńskiego, Marka Piaseckiego, Bronisława Schlabsa, Krzysztofa Vorbrodta oraz Zofii Rydet. Niektóre z prezentowanych prac można zobaczyć po raz pierwszy. Tworzą one swoisty kontrapunkt dla zjawiska, jakim w historii polskiej fotografii był gliwicki "Pokaz zamknięty" (1959), który wpisuje się w powojenne tendencje surrealistyczne obecne w sztuce światowej tego okresu.
Prezentowane prace pochodzą z okresu od końca lat 40. aż po lata 70. XX wieku i wpisują się w różne konteksty polityczne i artystyczne. Wystawa podzielona została na rozdziały, których tytuły odnoszą się do kluczowych dla surrealizmu pojęć, takich jak: znalezisko, wędrówka, model wewnętrzny, erotyzm, pismo automatyczne, czarny humor. Konfrontacja dzieł różnych autorów w obrębie poszczególnych części wystawy, daje możliwość zobaczenia fotografii każdego z artystów w nowym świetle. Ekspozycja jest więc próbą nowatorskiej interpretacji fotografii polskiej drugiej połowy XX wieku i jednocześnie wpisania jej w szeroki kontekst historii fotografii światowej.
Pod koniec lat 50., z okazji wystawy post-surrealistycznej międzynarodowej grupy Phases w krakowskiej galerii Krzysztofory (1959), ze strony pisarzy i artystów surrealnych zostało ogłoszone przesłanie do intelektualistów polskich, zarejestrowane na taśmie magnetycznej, a przeczytane przez samego André Bretona. Tekst zaczynał się następująco:
"To co wydawało się na zawsze nie do pomyślenia, to na co nie ma nadziei w naszych demokracjach burżuazyjnych, wy tego dokonaliście i jesteście w stanie by wykonać to ponownie; w 1956 roku władza zawahała się i cofnęła przed duchem, przed waszym duchem. Wy przeciwstawiliście rzeczywistość ducha rzeczywistości władzy; my tutaj przeciwstawiamy się tylko w obrębie jej słów."
Komunikat ten wyrażony głosem współautora "Pól Magnetycznych" paradoksalnie jest najbardziej namacalnym zetknięciem surrealizmu z polskim światem sztuki. Naprzeciw słów założyciela surrealizmu twórcy wystawy stawiają prace polskich twórców, które świadczą o artystycznym przełomie pomiędzy słowem a duchem.
Kuratorzy: Patrick Komorowski, Rafał Lewandowski.
Otwarcie: 18 stycznia 2011, godz. 19:00.
Wystawa czynna do 4 marca 2011.
Galeria Asymetria
ul. Nowogrodzka 18a m. 8a
Warszawa