Wicepremier Morawiecki odwiedził Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami

 

W Ośrodku Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego 3 listopada br. gościł wicepremier, minister rozwoju Mateusz Morawiecki. W spotkaniu uczestniczyli również wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Magdalena Gawin oraz przedstawiciele Ośrodka.

Ważną częścią wizyty była prezentacja „Zapisów Terroru” - głównego projektu Ośrodka. Powołana w 2016 roku nowa instytucja kultury buduje największy zbiór świadectw ludności cywilnej okupowanej Europy, dostępny online (ZapisyTerroru.pl). „Zapisy Terroru” to nowoczesne przedsięwzięcie z pogranicza badań naukowych, popularyzacji historii i szeroko rozumianej kultury pamięci.

Zeznania i świadectwa polskich obywateli odnoszące się do okupacji sowieckiej i niemieckiej  są wyselekcjonowane z procesów i śledztw ze zbiorów IPN oraz Archiwum Instytutu Hoovera. Publikowane są w trzech wersjach: oryginalnej, polskiej i angielskiej. System tagowania umożliwia szybkie wyszukiwanie świadectw po nazwiskach świadków, ofiar, miejscach zdarzeń, typach zbrodni. Niedawno do repozytorium dołączono specjalną mapę lokalizującą miejsca zdarzeń, która jest przydatna zwłaszcza w przypadku deportacji Polaków na Wschód.

Repozytorium ma bardzo szerokie zastosowanie: pozwala odtwarzać życie codzienne okupowanej Europy, skalę terroru, stosunek okupantów do polskich obywateli, rabunku dóbr kultury, prześladowania inteligencji i wszystkich innych warstw społecznych. Umożliwia także identyfikację zarówno ofiar, jak i sprawców zbrodni. 

Dzięki łatwemu dostępowi i translacji na język angielski ze świadectw mogą korzystać także badacze zagraniczni. Do niedawna dostęp do świadectw był utrudniony, dla zagranicznych badaczy niemożliwy ze względu na barierę językową. Świadectwa były rozproszone, zamknięte w różnych zespołach archiwalnych, w latach 40. pisane były odręcznie, co dodatkowo utrudniało prawidłowe ich odczytanie.

Do tej pory Ośrodek prezentował zeznania z okupowanej Warszawy, z naciskiem na Powstanie Warszawskie, getto warszawskie i masakrę ludności cywilnej na Woli. Opublikował ok. 1000 zeznań z Kielc i Radomia, pierwszych 500 zeznań z okupacji sowieckiej. W rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau planuje publikacje 1000 zeznań więźniów obozu, a na wiosnę zaś opublikowane zostaną zeznania z północnowschodniego Mazowsza.

Zeznania polskich obywateli zgromadzone w archiwach nigdy nie były przedmiotem całościowych badań; z dotychczasowych obliczeń wynika, że polska baza może liczyć 130 tysięcy świadectw i stanowi największą bazę źródłową zeznań.

Poruszone zostały także kwestie związane z planami Ośrodka na kolejne lata – rozwojem zarówno głównego projektu, jak i innych działań edukacyjnych, kulturalnych i naukowych. Prezentacja  funkcjonowania i pracy Ośrodka spotkała się z dużym zainteresowaniem wicepremiera Mateusza Morawieckiego.

Podczas spotkania Ośrodek reprezentowali: dyrektor Anna Gutkowska, dyrektor ds. programowych – dr Wojciech Kozłowski oraz kierownik działu programowego – Tomasz Stefanek.

powrót