fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
fot. Danuta Matloch
Porozumienie o wymianie materiałów archiwalnych, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Gdańsku oraz w Archiwum Dworskim Książąt von Liechtenstein w Wiedniu, zostało podpisane 22 marca 2017 r. w siedzibie MKiDN. W uroczystości połączonej z prezentacją archiwaliów wzięli udział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński oraz para książęca Liechtensteinu, książę Alojzy i księżna Zofia.
Gośćmi wydarzenia byli także: ambasador Liechtensteinu w Konfederacji Szwajcarskiej Doris Frick, ambasador Konfederacji Szwajcarskiej w Rzeczypospolitej Polskiej Andrej Motyl oraz ambasador Rzeczpospolitej Polskiej w Konfederacji Szwajcarskiej i Księstwie Liechtensteinu Jakub Kumoch. W uroczystości wzięli udział również Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Wojciech Woźniak oraz dyrektor Kolekcji Książęcej Liechtensteinów dr Johann Kraeftner – sygnatariusze porozumienia o wymianie materiałów archiwalnych.
Powodem zamiany akt omyłka ZSRR
W Archiwum Państwowym w Gdańsku przechowywany jest fragment byłego Archiwum Dworskiego Książąt Panujących von Liechtenstein. Materiały te trafiły tam omyłkowo w trakcie rewindykacji akt gdańskich z ZSRR. Z kolei do zbiorów Archiwum Dworskiego Książąt von Liechtenstein w Wiedniu, będących własnością rodziny Liechtensteinów, w trakcie austriacko-rosyjskiej wymiany archiwaliów prowadzonej w 1997 r., strona rosyjska przekazała omyłkowo fragment dawnego archiwum miejskiego Gdańska z okresu od XVI do XIX w.
Wraca fragment archiwum miejskiego Gdańska
Materiały, które wówczas trafiły z Moskwy do Wiednia, stanowią niezwykle istotne uzupełnienie dawnych akt miejskich, przechowywanych obecnie w Archiwum Państwowym w Gdańsku i stanowią bezsprzecznie fragment akt gdańskich, wywiezionych w czasie II wojny światowej do ZSRR. Wśród odnalezionych w archiwum wiedeńskim materiałów znajdują się dokumenty działalności handlowej miasta Gdańska, supliki skierowane do rady miasta Gdańska, rachunki z okresu I Rzeczypospolitej, materiały dotyczące Związku Hanzeatyckiego i uczestnictwa w nim miasta Gdańska. O ich przynależności do tegoż archiwum świadczy nie tylko treść dokumentów, lecz także dawne inwentarze oraz podpisy pisarzy, rajców i burmistrzów ówczesnego Gdańska. Wśród nich pojawiają się tak znaczące w historii miasta i kraju nazwiska jak Jan Heweliusz, Walenty von Bodeck, Wincenty Fabricius. Uzupełnienie zasobu Archiwum Gdańskiego o brakujące archiwalia ma ogromne znaczenie dla środowisk badawczych w Polsce.
Podkreślić należy, że wymieniony fragment archiwum miejskiego Gdańska, posiadający ogromną wartość historyczną, a przechowywany dotychczas w Wiedniu, jest znacząco mniejszy rozmiarowo (obejmuje ok. 0,18 mb) od znajdującego się w Gdańsku fragmentu archiwum książąt von Liechtenstein, zajmującego 1,6 mb. W związku z propozycją Księstwa Liechtensteinu wymiany opisanych powyżej archiwaliów, skierowaną do polskich służb archiwalnych, nastąpiło bardzo dokładne sprawdzenie posiadanych przez archiwa gdańskie i wiedeńskie materiałów. W obu placówkach przebywali specjaliści drugiej strony, którzy dokonali szczegółowego przeglądu archiwaliów i złożyli raporty z wyników ich prac. Z podjętych przez służby archiwalne obu państw działań wynika bez wątpienia, że w obu archiwach znalazły się omyłkowo akta obcej proweniencji, nie związane z przechowywanym przez nie zasobem archiwalnym.
Wzajemna wymiana archiwaliów
Kwestia wzajemnej wymiany tych materiałów została zaaprobowana zarówno przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jak i przedstawiciela rodziny książęcej obecnie sprawującej rządy w Liechtensteinie, księcia Jana Adama II von Liechtenstein. Uwzględniając ponadto polskie przepisy archiwalne, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych wydał stosowną decyzję, na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, że materiały archiwalne stanowiące dotychczas zespół nr 367 - Archiwum Dworskie Książąt Panujących na Opawie i Karniowie na Śląsku nie są składnikami narodowego zasobu archiwalnego w rozumieniu ustawy.
Wzajemne przekazanie archiwów nastąpi w obecności pary książęcej Liechtensteinu, księcia Alojzego i księżnej Zofii, 23 marca 2017 r. w Archiwum Państwowym w Gdańsku.