Wystawa Annette Messager

09-09-2010

Monograficzna wystawa Annette Messager w Zachęcie jest pierwszą retrospektywą tej artystki w Polsce. W sześciu salach galerii oraz w holu prezentowane są prace wybrane z całego jej dorobku artystycznego.

Droga twórcza Annette Messager rozpoczęła się pod koniec lat 60., kiedy świat sztuki zdominowany był przez mężczyzn, a Messager zmagała się z etykietką kobiety-artystki. Obecnie jest jedną z najważniejszych artystek francuskich. W 2005 roku jako pierwsza kobieta w historii francuskiej sztuki pokazała swoją instalację w Pawilonie Francuskim na 51. Biennale Sztuki w Wenecji. Praca "Kasyno" została wyróżniona Złotym Lwem.

Na wystawie w Zachęcie artystka ujawnia różne oblicza, znane z różnych etapów jej twórczości: Annette-kobiety praktycznej, Annette-oszustki, Annette-kolporterki czy Annette-kolekcjonerki. Instalacje powstałe w pierwszej połowie lat 70. składają się z przedmiotów użytku codziennego, wycinków prasowych oraz fotografii gromadzonych przez Messager w jej niewielkim paryskim mieszkaniu. Opisują świat kobiety z klasy średniej, która pod presją społeczną wypełnia narzucone jej role kulturowe: jest przykładną matką, skłonną do histerii towarzyszką mężczyzny, panią domu, której czas wypełniają powtarzalne czynności jak szydełkowanie czy hafciarstwo. Annette demaskuje fikcję tych schematów oraz funkcjonujący mit piękności - sygnalizuje, że kobieta jest deprecjonowana przez swój obraz kulturowy.

W pracach z lat późniejszych artystka poświęca wiele uwagi cielesności. Fotografuje ciało, kawałkuje je, pozbawia kontekstu i kulturowego znaczenia. Nawiązując do tradycji wotywnej, eksponuje niewielkie fotografie dłoni, stóp, oczu czy piersi, tworzy z nich hybrydyczne stwory. W twórczości Messager ważny wątek stanowi ciało. Artystka bada cielesność, odkrywa symbolikę ciała i fizyczność determinującą sposób postrzegania świata przez człowieka. Traktuje je niczym trofeum, nadaje mu nowe znaczenia, korzystając z powierzchni ciała niczym z płótna, aby w kolejnych instalacjach sięgnąć do jego wnętrza.

Messager podejmuje także grę ze słowem. Wykorzystuje zarówno jego dwuznaczności, sens, jakiego nabiera słowo napisane kredką na ścianie lub wyhaftowane na skrawku materiału, a także magiczną moc, którą zyskuje obsesyjnie powtarzane. Słowa u Messager są wskazówkami, tropami do pytań stawianych przez artystkę. Obecny stale w jej dziełach dualizm demaskujący kulturowe klisze, ujawnia się przede wszystkim w warstwie wizualnej. Łącząc przedmioty i techniki kojarzone ze światem dziecięcym (kredki, wypychane zabawki o intensywnych, żywych kolorach), Messager porusza jednocześnie poważne tematy związane ze śmiercią czy erotyzmem.

"Oszustka?- to mi się dość podoba - mówi Messager. - Wszyscy artyści opowiadają bajki, koloryzują, kłamią, igrają z rzeczywistością, przywłaszczają ją sobie, tak jak to robią dzieci z zabawkami."

Wśród prac prezentowanych w Polsce znajdują się również słynne instalacje wykonane z tkanin tworzących fantazyjne kształty. Wizualny język Messager charakteryzuje spójność i konsekwencja. Odważnie splata ze sobą fotografie, rysunek, malarstwo, haft, materiał mimo że według niej samej są to zestawienia niemożliwe, problematyczne i "brudne". Ekspozycję zamyka praca stworzona specjalnie na wystawę w Zachęcie - "Wietrzyk/Sous-vent" - instalacja-spektakl gromadząca różne formy bliskie artystce od początku jej kariery artystycznej do dzisiaj.

Warszawa, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 10 września - 14 listopada 2010



powrót