Zrodzone w powstaniu...

04-12-2008

W dniach 27 grudnia 2008 - 15 lutego 2009 r. w Muzeum Narodowym w Poznaniu będzie można oglądać wystawę upamiętniającą 90. rocznicę Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.

Kurator: Jarosław Łuczak.
Aranżacja plastyczna:  Rafał Górczyński.

Muzeum Narodowe w Poznaniu kolejny już raz upamiętnia rocznicę Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Ostatnia wystawa, z cyklu wystaw jubileuszowych organizowanych co dziesięć lat, zorganizowana została w 1998 r.  Można było ją zobaczyć w salach Ratusza na Starym Rynku w Poznaniu, siedzibie Muzeum Historii Miasta Poznania. Na wystawie prezentowano eksponaty znajdujące się w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego.

Muzeum to, utworzone rozkazem Głównodowodzącego gen. Józefa Dowbora Muśnickiego z 9 maja 1919 r., ma także swój powstańczy rodowód. Otwarte uroczyście przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego podczas jego pobytu w Poznaniu 27 października 1919 r. było do 1939 r. drugim, po Muzeum Wojska w Warszawie, muzeum historyczno-wojskowym w kraju. Niestety, podczas II wojny światowej, zbiory te utracono. Najcenniejsze eksponaty ewakuowano na wschód i ich dalszy los nie jest znany. Odtworzone po 1956 r., już jako oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, skupiło największą kolekcję przedmiotów związanych z powstaniem. Ich gromadzenie, opracowywanie, zabezpieczanie i udostępnianie było zawsze priorytetem w prowadzonej działalności.

Tym razem muzeum to zwraca szczególną uwagą na „zrodzone w powstaniu...” regularne siły zbrojne, nazywane Wojskami Wielkopolskimi.

Znamienne jest organizowanie wystawy o tematyce historycznej w gmachu Muzeum Narodowego – miejscu ważnym dla Powstania Wielkopolskiego. Muzeum jako sąsiedni Bazarowi budynek od początku powstania w nim „uczestniczył”. Gmach, mieszczący wówczas pruskie Keiser Friedrich Museum zostało zajęte przez Polaków już w godzinach popołudniowych 27 grudnia i tu właśnie miał miejsce powstańczy punkt werbunkowy.

Tworzone od ogłoszenia dekretu mobilizacyjnego Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej z 17 stycznia 1919 r., weszły z dniem 21 sierpnia 1919 r. do odrodzonego Wojska Polskiego. Bez pomocy z zewnątrz Wielkopolanie utworzyli wojska, które w dn. 1 listopada 1919 r. liczyły 1642 oficerów, 92 044 szeregowych, 13 338 koni, 1 015 ciężkich karabinów maszynowych, 146 dział polowych, 219 dział ciężkich, 38 samolotów, 214 miotaczy bomb i 3 pociągi pancerne. Wojska te posiadały znaki i charakterystyczne  umundurowanie, wykonywane według własnego wzoru, uwzględniającego polskie godła i barwy narodowe. Wysokie czapki-rogatywki, z orłem wielkopolskim i z rozetkami na lewym boku, biało-czerwone paski na kołnierzach i inne oznaki, np. oznaki stopni na rękawach, wyróżniały je spośród innych polskich oddziałów wojskowych. Wysiłek Wielkopolan był ogromny, gdyż poza Wojskami Wielkopolskimi, sformowano oddziały Straży ludowej, później Obrony Krajowej, o porównywalnych stanach liczebnych. W tym czasie Wojska Wielkopolskie stanowiły szóstą część odrodzonego Wojska Polskiego, a powstały na obszarze oswobodzonym zbrojnie spod zaboru pruskiego, stanowiącym ledwie piętnastą część odrodzonej Rzeczypospolitej.

Na wystawie przedstawione zostaną niemal wszystkie rodzaje obiektów. Obok chorągwi z Orłem Białym, wykonywanych juz od pierwszych godzin powstania, pokazane zostaną przykłady umundurowania, uzbrojenia i oporządzenia wojskowego. Niewątpliwą ozdobą będą zachowane do dziś chorągwie patriotyczne, chorągwie i sztandary wojskowe, różnego rodzaju przedmioty związane z wybitnymi powstańcami. Najliczniej zaprezentowane zostaną różnego rodzaju dokumenty i fotografie oraz przedmioty o charakterze pamiątkowym. Wiele będzie też odznaczeń i odznak z potwierdzającymi nadanie dokumentami.

Poza zestawem mundurów i znaków, wystawa podzielona zostanie wg czterech tematów: Powstanie, Wojska Wielkopolskie, Wojna polsko-bolszewicka 1920, Organizacje kombatanckie. Każda z tych części podzielona zostanie na bardziej szczegółowe zagadnienia tematyczne.



powrót