Działania MKiDN w obszarze stosunków polsko-żydowskich

Cmentarz Żydowski przy ul. Okopowej w Warszawie. Fot. Kamil Jastrzębski

Do najważniejszych projektów w obszarze stosunków polsko-żydowskich, realizowanych oraz wspartych przez resort kultury, zaliczyć należy:

1. Po uchwaleniu przez Sejm RP ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o dotacji dla Fundacji Dziedzictwa Kulturowego przeznaczonej na uzupełnienie kapitału wieczystego, przygotowanie  i podpisanie umowy o dotacji dla Fundacji Dziedzictwa Kulturowego przeznaczonej na uzupełnienie kapitału wieczystego, z którego dochody przeznaczone będą na konserwację Cmentarza Żydowskiego, przy ul. Okopowej 49/51 w Warszawie, a następnie przekazanie środków na ten cel. Dzięki ustawie możliwe będzie zaplanowanie i przeprowadzenie wieloletnich prac porządkowych i konserwatorskich na terenie jednego z najważniejszych polskich cmentarzy. Kwota 100 mln zł będzie inwestowana w tzw. bezpieczne instrumenty finansowe, a wypracowany dochód będzie przeznaczony na renowację zabytkowych nagrobków i pielęgnację zieleni.

 

2. Nowe muzea:

• Powołanie Muzeum Getta Warszawskiego (28.02.2018 r.). Dyrektorem nowo powołanej instytucji został Albert Stankowski. Muzeum powstanie w budynku dawnego Szpitala Dziecięcego Bersohnów i Baumanów przy ulicy Siennej 60 w Warszawie.

• Podpisanie z Województwem Podkarpackim umowy o współprowadzeniu Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej (23.06.2017 r.)

• Kontynuacja współprowadzenia Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie z Miastem st. Warszawa i Stowarzyszeniem Żydowski Instytut Historyczny w Polsce z siedzibą w Warszawie.

• Działania na rzecz ustanowienia samodzielnego Muzeum – miejsca pamięci po niemieckim obozie zagłady i obozie pracy w Treblince (21.07.2017r. popisano list intencyjny w sprawie wydzielenia Muzeum z Muzeum Regionalnego w Siedlcach)

• Budowa Muzeum w Sobiborze – dotacja celowa w kwocie 3 174 480 zł (2017 r.)

• Muzeum Miejsce Pamięci „KL Plaszow” – wsparcie utworzenia muzeum poświęconego ofiarom obozu koncentracyjnego „KL Plaszow” w Krakowie (2017r.)

          

3. Dotacje (w latach 2016-2017)

• 104 384 714 zł – suma dotacji podmiotowych i celowych dla instytucji prowadzonych bądź współprowadzonych przez MKiDN, działalność których obejmuje dbanie o pamięć, kulturę i dziedzictwo narodu żydowskiego. Wśród odbiorców dotacji znajdują się m. in. następujące instytucje: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Żydowski Instytut Historyczny, Państwowe Muzeum na Majdanku, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

• Programy – 4 202 419 zł. Projekty wspierające kulturę i dziedzictwo żydowskie otrzymały w latach 2016-2017 wsparcie z następujących programów Ministra Kultury:

• Miejsca Pamięci Narodowej – 1 935 427 zł
• Wspieranie Samorządowych Instytucji Kultury – opiekunów miejsc pamięci – 1 038 364 zł
• Wspieranie opieki nad miejscami pamięci i trwałymi upamiętnieniami w kraju – 628 628 zł
• Ochrona zabytków – 600 000 zł na następujące zadania:

1. Remont budowlano-konserwatorski synagogi w Bobowej z XVIII w.
2. wzmocnienie posadowienia synagogi Tempel w Krakowie
3. wzmocnienie więźby dachowej, stropów i odtworzenie pokrycia dachu synagogi Tempel w Krakowie

• 10 mln EURO – „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”. W ramach aktualnie opracowywanego programu „Kultura” współfinansowanego z funduszy EOG na lata 2014-2021 zaplanowano projekt predefiniowany, kontynuację przedsięwzięcia „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”. Realizowany on będzie przez MHŻP POLIN, we współpracy z ŻIH i Muzeum warszawskiego Getta, a także partnerami z Norwegii. Projekt będzie miał charakter edukacyjny, będzie trwał ok. 5 lat, a jego wartość wyniesie 10 mln EURO. Postanowienia te zostały zawarte w umowie między Polską a Norwegią (Memorandum of Understanding) podpisanej 20 grudnia 2017 r.

 

4. Cmentarze żydowskie:

1. Generalny Konserwator Zabytków w kolejnych pismach okólnych (najobszerniej w piśmie z 31 lipca 2017 r.), skierowanych do wszystkich Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków oraz Wojewodów, wskazał cmentarze żydowskie jako jedną z priorytetowych dla służb konserwatorskich kategorię zabytków oraz wniósł o wpisanie do ewidencji zabytków wszystkich niewpisanych jeszcze do niej miejsc cmentarzy żydowskich, w celu zagwarantowania wszystkim prawnej ochrony;
2. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2017 r. wdrożyło projekt pierwszej pełnej inwentaryzacji i oznakowania wszystkich cmentarzy żydowskich na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, we współpracy z wyspecjalizowanymi instytucjami kultury zajmującymi się tą tematyką – Narodowym Instytutem Dziedzictwa, Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin”, Żydowskim Instytutem Historycznym – w stałej współpracy z Naczelnym Rabinem Polski, komisją rabiniczną ds. cmentarzy, Gminą Wyznaniową Żydowską oraz Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Projekt znajduje się na etapie przygotowywania dokumentacji konkursowej na projekt jednolitego, godnego oznakowania cmentarzy żydowskich;
3. nowelizacja przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (art. 13 ust. 5), na podstawie art. 2 ustawy z dnia 22 czerwca 2017 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, poddająca sprzedaż, zamianę, darowiznę lub dzierżawę nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub samorządu, będących zabytkowymi cmentarzami, kontroli służb konserwatorskich, w celu zapobiegania przypadkom realizacji inwestycji komercyjnych na miejscach cmentarzy żydowskich.

 

5. Gale, wystawy, festiwale

• W 2018 – roku ogłoszonym przez Sejm RP Rokiem Ireny Sendlerowej – odbędzie się jubileuszowa, 10. edycja gali „Nagrody im. Ireny Sendlerowej”, na której nagradzani są Polacy zasłużeni dla reanimacji kultury żydowskiej. Organizowana przez Ministra Kultury we współpracy z Fundacją Taubego na Rzecz  Życia i Kultury Żydowskiej. 
• „Ślady Pamięci. Współczesne spojrzenie na żydowską przeszłość Polski” – wystawa, która zaprezentowana zostanie w 2018r. w Republice Południowej Afryki; promująca wiedzę o tysiącletniej historii polskich Żydów oraz współczesnych relacjach polsko-żydowskich.
• Dwa Międzynarodowe Festiwale Brunona Schulza „Arka wyobraźni”: Drohobycz 2016 oraz Drohobycz 2018, realizowane na Ukrainie, podnoszące problem skomplikowanych relacji polsko-żydowsko-ukraińskich.
• 12. Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Żydowskie Motywy”
• 13. Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Żydowskie Motywy”
• 14. Warszawski Festiwal Filmów o Tematyce Żydowskiej
• 15. Warszawski Festiwal Filmów o tematyce żydowskiej
• Przestrzeń obrazu. III Przegląd Filmów o tematyce żydowskiej
• II Edycja wręczenia wyróżnienia Laurów Pamięci - organizacja wraz z Ambasadą Izraela oraz Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego (wyróżnienie nadawane jest przez Ambasadę Izraela, Fundację Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego pod Honorowym Patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego osobom oraz instytucjom zaangażowanym w zachowanie dziedzictwa polskich Żydów oraz dialog polsko-żydowski).  15 maja 2018

 

6. Spektakle, koncerty:

• Współprowadzenie Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich –  Centrum Kultury Jidysz. Teatr Żydowski jest jedyną w Polsce i jedną z kilku na świecie placówek grających spektakle w języku jidysz (równolegle ze spektaklami w języku polskim). Działa w bliskiej współpracy z Fundacją Shalom (m. in. wspólne organizowanie Festiwalu Kultury Żydowskiej „Warszawa Singera”). W 2012 roku nastąpiło rozszerzenie działalności instytucji o Centrum Kultury Jidysz, zajmujące się edukacją kulturalną. W sezonie artystycznym 2016/2017, w wyniku likwidacji siedziby Teatru Żydowskiego, instytucja znalazła się w trudnej sytuacji. Dzięki interwencji Podsekretarz Stanu w MKiDN Wandy Zwinogrodzkiej, nową sceną teatru stał się budynek Klubu Dowództwa Garnizonu Warszawa. W minionych dwóch latach na deskach Teatru Żydowskiego zaprezentowano 13 spektakli premierowych oraz 21 innych inicjatyw artystycznych.

• Teatr Narodowy:
  • 5 i 6 marca 2018 Teatr Narodowy (we współpracy z Zikaron-Pamięć-Memory, Polish Jews Global Initiative; Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce i Helping Hand Coalition Israel) będzie uczestniczył w obchodach 50. Rocznicy marca 1968.
  • 21 października 2017 odbyła się na scenie im. Grzegorzewskiego premiera dramatu „Nikt” czołowego izraelskiego dramatopisarza Hanocha Lewina, w reż. Artura Tyszkiewicza.

• Teatr Wielki Opera Narodowa
  • Sezon 2015/2016 - koncert z pieśniami i piosenkami twórców pochodzenia żydowskiego: Mordechaja Gebirtiga, Joseph Rumshinskiego, Mieczysław Miksne, Szymona Laksa; pt.:  Modlitwa. Szczęście. Przymierze.
  • Sezon 2016/2017 - 2 spektakle wznowieniowe Pasażerki w reżyserii Davida Pountneya – koprodukcji Teatru Wielkiego Opery Narodowej z Festiwalem w Bregenz, prezentowanej w Londynie, Houston, Nowym Jorku, Chicago, Detroit i na Florydzie. Wznowieniu towarzyszyło zorganizowane wspólnie z MHŻP POLIN spotkanie z Zofią Posmysz, autorką powieści Pasażerka

• Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie:
  • Listy z getta W 73. rocznicę powstania w Getcie Warszawskim – czytanie listów, kart pocztowych i fragmentów dzienników, cudem ocalałych w wojennej zawierusze.
  • Lektura „Króla Maciusa Pierwszego” Janusza Korczaka realizowana w ramach cyklu „Teatr Polski- teatr sąsiedzki”
  • W planach organizacja obchodów 50-lecia „Marca ’68”  pokazem spektaklu „Parę obcych słów po polsku” w reżyserii Anny Smolar (współpraca z Teatrem Żydowskim) marzec 2018.

• Liczne wydarzenia artystyczne związane z kulturą żydowską odbywały się także m. in. w Operze i Filharmonii Podlaskiej, Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, Narodowym Forum Muzyki, Instytucie Teatralnym im. Z. Raszewskiego, Filharmonii Podkarpackiej, Ośrodku „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach.

7. Wydarzenia związane z obchodami rocznicy marca 1968

Projekty Narodowego Centrum Kultury:

• Koncert Nikolaja Znaidera w Filharmonii Narodowej - inauguracja obchodów 50. rocznicy wydarzeń Marca’68. Wydarzenie to uświetni swym występem w dniu 6 marca Nikolaj Znaider - światowej sławy skrzypek o korzeniach polsko-żydowskich.
• Recital Romana Markowicza w Filharmonii Narodowej – w dniu 7 marca będzie miał miejsce występ wybitnego pianisty, który w 1968 roku został zmuszony do wyjazdu z Polski i przerwania nauki w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie.
• Konferencja: „Marzec ’68. Ruch społeczny przeciw komunizmowi” – 7 marca na Uniwersytecie Warszawskim odbędzie się konferencja z  udziałem m. in. Premiera RP M. Morawieckiego, Ireny Lasoty, prof. J. Eislera.
• Prezentacja multimedialna „Zdjęcia, które Żydzi Polscy zabrali ze sobą po Marcu ‘68” wraz z cyklem debat – 8 marca 2017 r. odbędzie się w Domu Literatury prezentacja multimedialna „Marzec ’68 – zdjęcia, które Żydzi polscy zabrali ze sobą”. Wykładowi Leo Kantora będzie towarzyszyła debata z udziałem Anny Frajlich oraz Janusza Leca. Niektóre ze zdjęć będzie można zobaczyć od 22 lutego na wystawie w Galerii Kordegarda, gdzie w dniach 6 i 9 marca swoją prezentację przedstawi Leo Kantor.
• Prezentacja multimedialna „Mój 1968 oraz panel dyskusyjny Obraz wroga – Marzec ’68 w karykaturze” - Prezentacja multimedialna antysemickich rysunków prasowych drukowanych w takich poczytnych w latach sześćdziesiątych periodykach jak: „Szpilki”, „Karuzela”, „Żołnierz Wolności”, „Trybuna Ludu”, znanych ówczesnych karykaturzystów: m.in. Zbigniewa Damańskiego, Zbigniewa Ziomeckiego.  Uzupełnieniem wystawy, która będzie prezentowana w Warszawie, Łodzi i Wrocławiu będą panele dyskusyjne na temat wpływu propagandy na podejmowane w marcu 1968 roku decyzje o wyjeździe lub pozostaniu w Polsce.
• Debata „Rozgrywki frakcyjne przed Marcem ‘68” – 2 marca na wydziale historycznym Uniwersytetu Warszawskiego odbędzie się debata z udziałem prof. Grzegorza Berendta, Ireny Lasoty, prof. Andrzeja Paczkowskiego, dr Marcina Zaremby i. Moderatorem będzie dr Ryszard Żółtaniecki.
• Spektakl teatralny „Życie przecięte” – 8 marca w Teatrze DOM w Łodzi będzie miała miejsce premiera spektaklu, którego scenariusz oparty jest na relacjach zebranych przez Joannę Wiszniewicz. Są to rozmowy autorki z przedstawicielami pierwszego powojennego pokolenia polskich Żydów, którzy urodzili się i wychowali w różnych miastach i miasteczkach komunistycznej Polski, tu przeżyli Marzec — swoje pierwsze i podstawowe generacyjne doświadczenie — a obecnie mieszkają nadal w Polsce albo, wyemigrowawszy po Marcu ’68, w USA, Izraelu, Danii i innych krajach świata. Walorem spektaklu jest przede wszystkim to, że wysłuchujemy nie tylko różnych opowieści o tych samych dramatycznych doświadczeniach, ale też spotykamy się z rozmaitością postaw wobec tego, co się wydarzyło. Rozmówcy Joanny Wiszniewicz nie są jednomyślni w ocenie konsekwencji Marca ‘68. Prezentują niejednorodny stosunek zarówno do osobistych przeżyć, jak i do Polski, z której musieli wyjechać lub postanowili w niej pozostać.
• Wieczór wspomnień poświęconych Idzie Kamińskiej 11 marca w Teatrze DOM w Łodzi. Podczas wieczoru wspomnień o byłej dyrektor Teatru Żydowskiego opowiadać będą jej współpracownicy, aktorzy Teatru Żydowskiego oraz między innymi pełnomocnik i współpracownik Pani Premier Izraela Goldy Meir dyrektor Yiddishspeil Theatre Samuel Atzmon – Wircer.
• „Przerwana lekcja” – spotkanie byłych uczniów łódzkiej Szkoły Żydowskiej im. I. Pereca z młodzieżą- 12 marca odbędzie się spotkanie byłych uczniów łódzkiej Szkoły Żydowskiej im. Icchaka Pereca ze współczesnymi młodymi ludźmi, uczęszczającymi do VIII Liceum Ogólnokształcącego w Łodzi. Wchodzący w dorosłe życie uczniowie będą mieli możliwość dowiedzieć się, jak wyglądało życie nastolatka – Żyda mieszkającego w Polsce w latach 50. i 60. w naszym kraju, a co ważniejsze poznać emocje, jakie towarzyszyły ludziom w tamtym okresie. Doskonałym punktem wyjścia do tych rozważań będzie wspólne obejrzenie filmu Perecowicze, by następnie w jednej ławce usiedli przedstawiciele młodszego i starszego pokolenia, Polacy i Żydzi. Tak powstanie teatr życia – życia przerwanego, ale trwającego nadal. Korzystając ze starych i nowych praktyk sztuki, uczniowie VIII LO będą starali się skłonić widzów do współtworzenia widowiska artystycznego, co skłoni do głębokich refleksji zarówno obserwatora jak i twórcę. Patronat Honorowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy
• Projekt „Młoda Łódź w marcu 1968” - Projekt polegający na przeprowadzeniu wywiadów narracyjnych z żyjącymi uczestnikami wydarzeń marcowych w Łodzi, zarejestrowaniu ich w formie nagrań wideo a następnie prezentacji na konferencji w Instytucie Europejskim w Łodzi. Komitet patronujący: prof. dr Janina Milewska-Duda, dr inż. Magdalena Kapuścińska,  prof. dr Maciej Gazicki-Lipman, Marek Andrzej Gwoździński (koordynator Komitetu i przewodniczący Klubu Historycznego „Łódzki Marzec 1968” im. Jerzego Szczęsnego).

 

---

Activities undertaken by the Ministry of Culture and National Heritage in the field of Polish-Jewish relations

The most important projects in this field carried out or supported by the Ministry of Culture include:

Following the adoption by the Parliament of the Republic of Poland of the Act of 8 December 2017 on awarding a grant supplementing the endowment fund of the Cultural Heritage Foundation, the Ministry drafted and signed an agreement on the provision of funding to the Cultural Heritage Foundation for the conservation of the Jewish Cemetery at 49/51 Okopowa Street in Warsaw, and subsequently transferred the funds in question. The passing of the Act will allow for preparing and implementing a plan of maintenance and restoration work at the site of one of the most important Polish cemeteries. The grant of PLN 100,000,000 will be invested in so-called safe financial instruments, and revenue thus raised will be used for the restoration of historical tombstones and the maintenance of greenery.

1. New museums:

• Establishment of the Warsaw Ghetto Museum (28.02.2018). Albert Stankowski has been appointed as director of the institution. The museum will be situated in the building of the former Children's Hospital Bersohnów and Baumanów at 60 Sienna Street in Warsaw.

• signing of an agreement with the Podkarpackie Voivodeship on cooperation in running the Ulma Family Museum of Poles Saving Jews in World War II in Markowa (23 June 2017);

• continued co-administration of POLIN, the Museum of the History of Polish Jews in Warsaw, with the authorities of the capital city of Warsaw and the Jewish Historical Institute in Poland, with its seat in Warsaw;

• actions aimed at establishing a separate Museum and memorial site at the former German extermination and forced labor camp in Treblinka (on 21 July 2017, a letter of intent was signed on the separation of the Museum from the Regional Museum in Siedlce);

• erecting a Museum in Sobibór – a target grant of PLN 3,174,480 (2017);

• Museum and Memorial Site “KL Plaszow” – supporting the establishment of a museum devoted to the victims of “KL Plaszow” concentration camp in Kraków (2017);

• The feasibility of establishing a branch of the Ulma Family Museum of Poles Saving Jews in World War II in Markowa, in a building which had previously housed the Permanent Mission of the Republic of Poland to the United Nations in New York, and currently requires major renovation, is being explored;

3. Grants (in the years 2016–2017)

• PLN 104,384,714 – total amount of specified-user and target grants for institutions which are run or co-managed by the Ministry of Culture and National Heritage and work towards the preservation of memory, culture and the heritage of the Jewish nation. Recipients include the Auschwitz-Birkenau State Museum, the Jewish Historical Institute, the State Museum at Majdanek, and the Museum of the History of Polish Jews POLIN.
• Programs – PLN 4,202,419

In 2016-2017, projects supporting Jewish culture and heritage were subsidized under the following programs of the Minister of Culture:

• Sites of National Memory – PLN 1,935,427
• Providing support for Self-Governmental Cultural Institutions – guardians of the sites of memory – PLN 1,038,364
• Supporting the preservation of sites of memory and permanent memorials located in Poland – PLN 628,628
• Protection of monuments – PLN 600,000 for the following undertakings:

1. renovation and restoration work at the 18th-century synagogue in Bobowa
2. reinforcement of the foundations of the Tempel Synagogue in Kraków
3. reinforcement of the rafter framing and ceilings, and restoration of the roofing of the Tempel Synagogue in Kraków

• EUR 10,000,000 – “Jewish Cultural Heritage”.

The “Culture” program, which is currently under development and will be co-financed from EEA Grants in the years 2014–2021, includes a predefined project conceived as a continuation of the “Jewish Cultural Heritage” undertaking. The project will be carried out by the Museum of the History of Polish Jews POLIN in cooperation with the Jewish Historical Institute and the Warsaw Ghetto Museum, as well as Norwegian partners. The project will be educational in nature and will continue for approx. 5 years, with a total value of EUR 10,000,000. These conditions have been set forward in an agreement signed by Poland and Norway (Memorandum of Understanding) on 20 December 2017.

4. Jewish cemeteries:

1. in successive circular letters addressed to all Voivodeship Conservators of Historical Monuments and Voivodeship Governors (most exhaustively in the communication of 31 July 2017), the General Conservator of Historical Monuments identified Jewish cemeteries as one of the priority categories of monuments. She also motioned for the inclusion in the National Register of Historical Monuments of all Jewish cemeteries hitherto omitted therefrom, this in order to ensure comprehensive legal protection of all such sites;
2. in 2017, the Ministry of Culture and National Heritage implemented a project aimed at creating the first complete inventory and signposting of all Jewish cemeteries in the Republic of Poland. The project is carried out in cooperation with specialized institutions of culture with relevant expertise – the National Heritage Board of Poland, the Museum of the History of Polish Jews POLIN, the Jewish Historical Institute – and with active participation of the Chief Rabbi of Poland, the Rabbinical Commission for Jewish Cemeteries, the Jewish Community and the Foundation for the Preservation of Jewish Heritage in Poland. The current stage of the project involves preparing contest documentation for a project of a unified and befitting system of signposting Jewish cemeteries;
3. revision of the Act of 21 August 1977 on Real Estate Management (Article 13 section 5) pursuant to Article 2 of the Act of 22 June 2017 amending the Act on the Protection and the Care of Monuments, under which sale, exchange, donation or lease of real property – this is, historic Jewish cemeteries – owned by the State Treasury or self-government institutions is subject to control by the preservation agencies in order to prevent cases of realizing commercial investments at the sites of Jewish cemeteries.

5. Galas, exhibitions, festivals

• In 2018, which the Parliament of the Republic of Poland designated as the Year of Irena Sendler, the anniversary 10th “Irena Sendler Award” gala will be held. The award is bestowed upon Poles who distinguish themselves in revivifying Jewish culture. The gala is organized by the Minister of Culture in cooperation with the Taube Center for the Renewal of Jewish Life in Poland Foundation.
• “Traces of Memory: A Contemporary Look at the Jewish Past in Poland” – an exhibition which will be presented in 2018 in the Republic of South Africa. It promotes knowledge about the thousand-year history of the Polish Jewry and contemporary Polish-Jewish relations.
• Two International Festivals “The Ark of Bruno Schulz’s Imagination”, Drohobycz 2016 and 2018. Held in Ukraine, these festivals are devoted to the issue of complex Polish-Jewish-Ukrainian relations.
• 12th Jewish Motifs International Film Festival
• 13th Jewish Motifs International Film Festival
• 14th Warsaw Jewish Film Festival
• 15th Warsaw Jewish Film Festival
• The Space of an Image. The third survey of films on Jewish themes
• 2nd edition of the Laurel Crown of Memory award ceremony – co-organized with the Embassy of Israel and the Foundation for Preservation of Jewish Heritage (this distinction is awarded by the Embassy of Israel and the Foundation for Preservation of Jewish Heritage under the honorable patronage of the Minister of Culture and National Heritage to persons and institutions actively engaged in the Polish-Jewish dialogue and the preservation of the heritage of Polish Jews. 15 May 2018

6. Theatrical productions, concerts:

• Co-management of the Ester Rachel and Ida Kamińska Theater – Yiddish Culture Center. The Jewish Theater – as the only such place in Poland and one of the few in the world – stages performances in Yiddish (concurrently with performances in Polish). The theater closely cooperates with the Shalom Foundation (for instance in organization of the Festival of Jewish Culture in Warsaw – “Singer’s Warsaw”). In 2012, the institution widened its scope of activity to include the Yiddish Culture Center, which undertakes cultural education initiatives. In the 2016/2017 artistic season, the Jewish Theater faced considerable difficulty as the seat of the institution was pulled down. On the intervention of the Under-Secretary of State at the Ministry of Culture and National Heritage, Wanda Zwinogrodzka, the theater found a new venue in the building of the Club of the Warsaw Garrison Command. Over the last two years, the Jewish Theatre has presented 13 premieres and 21 other artistic productions.

• National Theatre on 5 and 6 March 2018, the National Theatre (in cooperation with “Zikaron–Pamięć–Memory” Global Polish Jews Initiative, the Social and Cultural Association of Jews in Poland and Helping Hand Coalition Israel) will take an active part in commemorating the 50th anniversary of March 1968.
• On 21 October 2017, a drama “Nobody” by leading Israeli playwright Hanoch Levin had its premiere at the Jerzy Grzegorzewski Stage. The play was directed by Artur Tyszkiewicz.

• Teatr Wielki Polish National Opera

• Season 2015/2016 – a concert featuring songs written by artists of Jewish descent: Mordechai Gebirtig, Joseph Rumshinsky, Mieczysław Miksne, and Szymon Laks, under the title Prayer. Happiness. Covenant.
• Season 2016/2017 – 2 revival performances of “The Passenger” directed by David Pountney – a coproduction by Teatr Wielki Polish National Opera and the Bregenz Festival which has been presented in London, Houston, New York, Chicago, Detroit and Florida. The event was accompanied by a meeting with Zofia Posmysz, the author of the novel The Passenger. The meeting was organized in cooperation with the Museum of the History of Polish Jews POLIN.

• Arnold Szyfman Polish Theatre in Warsaw

• Letters from the Ghetto – an event commemorating the 73rd Anniversary of the Warsaw Ghetto Uprising centered around reading letters, postcards and excerpts from diaries which had miraculously survived the turmoil of war.
• Reading of King Matt the First written by Janusz Korczak, organized as part of the “Polish Theatre – Neighbourhood Theatre” series of meetings.
• In March 2018, the theatre is going to join in the commemoration of the 50th anniversary of March 1968 by staging “Parę obcych słów po polsku” [“A few foreign words in Polish”], a performance directed by Anna Smolar (coproduction of the Jewish Theater).

 

Multifarious artistic events celebrating Jewish culture were also held, among other places, in the Podlasie Opera and Philharmonic, the Pomeranian Philharmonic in Bydgoszcz, the National Forum of Music, the Zbigniew Raszewski Theatre Institute, the Podkarpacie Philharmonic, and the “Borderland of Arts, Cultures and Nations” Centre in Sejny.

• Adam Mickiewicz Institute

• In the years 2015-2017, the Institute organized conferences and study visits intended for the Jewish diaspora at universities in the United States.
• For the years 2018-2019, the Institute is planning to organize theatrical productions in Israel as part of the third priority of the WPR “Niepodległa” program

7. Commemorative events connected with the anniversary of March 1968

Projects of the National Center for Culture:

• Nikolaj Znaider’s concert at the National Philharmonic – the beginning of commemorations of the 50th anniversary of March 1968. The performance by Nikolaj Znaider – a world-famous violinist of Polish-Jewish descent – will add splendor to the ceremony
• Roman Markowicz’s recital at the National Philharmonic – in 1968, this eminent pianist was forced to leave Poland and give up his education at the Fryderyk Chopin University of Music in Warsaw.
• Conference: March 1968 – a grassroots movement – antisemitism  in the service of communism – the event will be held at the University of Warsaw with the participation of the Prime Minister of Poland – M. Morawiecki, and Irena Lasota and Prof. J. Eisler.
• A Multimedia Exhibition “Photographs that Polish Jews took with them after March ‘68”, and a series of debates – 8 March 2017, a multimedia presentation “March ’68 – photographs that Polish Jews took with them” will be hosted at the House of Literature. A lecture by Leo Kantor will be followed by a debate with the participation of Anna Frajlich and Janusz Lec. There are also plans to show the exhibition in Szczecin and Wrocław.
• A multimedia exhibition – “My year 1968” – and a panel discussion entitled “The image of an enemy – March 1968 in caricature”. A multimedia presentation of antisemitic press illustrations by such famous contemporary caricaturists as Zbigniew Damański and Zbigniew Ziomecki, which were published in popular 1960s’ periodicals: “Szpilki”, “Karuzela”, “Żołnierz Wolności”, “Trybuna Ludu”. The exhibition will be presented in Warsaw, Łódź, Wrocław, and Szczecin, being accompanied by panel discussions devoted to the influence of propaganda in March 1968 on people’s decisions to leave Poland or stay on.
• The Debate “Fractional in-fighting before March ’68” – the debate will be held   at the Department of History of the University of Warsaw: moderator – Ryszard Żółtaniecki, participants: Irena Lasota, Prof. Wojciech Roszkowski, Prof. Andrzej Paczkowski (yet to be confirmed)
• Theatrical production „A life cut short” – the script of the play is based on accounts and stories collected by Joanna Wiszniewicz. They include conversations held by the author with representatives of the first post-war generation of Polish Jews, who were born and raised in various towns and cities of Communist Poland. Here they experienced March ‘68 – the first and fundamental experience of their generation. Currently they either still live in Poland, or – having emigrated in that fateful year – in the USA, Israel, Denmark and other countries. The main value of the production is the fact that we get to hear not only various stories about these dramatic experiences, but also see the variety of attitudes towards what happened. People interviewed by Joanna Wiszniewicz are not unanimous in their opinions on the consequences of March ’68. They present various attitudes towards their own personal experiences, as well as towards Poland – having decided to stay or leave.
• An evening of reminiscences devoted to Ida Kamińska will be held at the DOM Theater in Łódź. During the gathering, colleagues of the former director of the Theater – actors who worked at the Jewish Theater, as well as one-time  plenipotentiaries and collaborator of the erstwhile Prime Minister of Israel, Golda Meir –  Samuel Atzmon-Wircer, the director of the Yiddishspeil Theatre, will commemorate her by sharing memories.
• “An interrupted lesson” – a meeting of former students of the Isaac Peretz Jewish School in Łódź with modern-day youths. Former students of the Isaac Peretz Jewish School in Łódź will meet with the contemporary students of the 7th Secondary School in Łódź. On the verge of adulthood, they will have an opportunity to learn about the life of Jewish teenagers in Poland in the 1950s and 1960s in Poland. More importantly, they will be able to gain a better understanding of the emotions that people felt at the time. As the perfect starting point for these deliberations, representatives of the younger and older generations, Poles and Jews, will together watch the film “Perecowicze”, and then sit down side by side at the school desks. This will create a theater of life – one that was interrupted, but continues in existence. Using both traditional and novel artistic methods, the students of the 7th Secondary School will try to encourage the audience to co-create an artistic performance, while simultaneously forcing both performers and audience to contemplate and reflect on the subject. The event will be held under the honorable patronage of the President of the Republic of Poland, Andrzej Duda.
• “Young Łódź in March 1968” – a project consisting in carrying out interviews with the living participants of the events of March ‘68 in Łódź; the interviews will be video recorded, and subsequently presented at a conference at the European Institute in Łódź. The project will be executed under the patronage of a Committee comprising the following members: Prof.  Janina Milewska-Duda, Magdalena Kapuścińska, DSc (eng); Prof. Maciej Gazicki-Lipman, Marek Andrzej Gwoździński (coordinator of the Committee and chairman of the Jerzy Szczęsny History Club “Łódzki Marzec 1968”.

powrót